از اوایل ماه مه 2022، بسیاری از کشورهای اروپا، استرالیا و ایالات متحده تعداد فزایندهای از موارد آبله میمون را گزارش کردهاند. تعداد مبتلایان تا 21 می در این کشورها 92 مورد گزارش شده است.
آبله میمون، به عنوان یک بیماری ویروسی بومی آفریقا، معمولاً از طریق تماس حیوان به انسان منتقل میشود. این ویروس در افرادی که به آن مبتلا شوند، ضایعات پوستی، تب و بدن درد ایجاد میکند. مطالعات درباره علل شیوع این بیماری در کشورهای غیربومی این ویروس همچنان ادامه دارد.
برخی از موارد اخیر آبله میمون، مردانی را درگیر کرده است که با مردان رابطه جنسی داشتهاند، با این حال، کارشناسان میگویند این بیماری، یک عفونت مقاربتی نیست، اما میتواند از طریق تماس مستقیم در حین رابطه جنسی گسترش یابد.
در بریتانیا از اوایل ماه می، 20 مورد آبله میمون تایید شده است. مقامات سازمان جهانی بهداشت (WHO) طی یک کنفرانس مطبوعاتی در تاریخ 17 مه گفتند که اینها اغلب رویدادهای جداگانه هستند و تنها یک خوشه خانوادگی با دو مورد تایید شده و یک مورد احتمالی شناسایی شده است.
اخیراً کانادا و ایالات متحده در ردیابی ویروس به این کشورها پیوستند. تا 19 می، کانادا دو مورد آبله میمون را تایید کرد و گفت که در حال بررسی 17 مورد مشکوک است. وزارت بهداشت ماساچوست همچنین یک مورد واحد را در فردی که اخیراً در کانادا بوده است، اعلام کرد. چندین مورد از موارد کانادایی به این شخص مرتبط شدهاند.
باید در نظر داشت که این نوع آبله، بیماری جدیدی نیست و در دورههایی شروع به گسترش میکند. به دلیل وجود نگرانی عمومی از شیوع همه گیری جدید در دنیا و لزوم افزایش آگاهی، در این نوشتار به معرفی این بیماری خواهیم پرداخت.
آبله میمون چیست؟
آبله میمون یک ویروس زئونوز است که بیماری را از حیوانات به انسان منتقل میکند. موارد به طور معمول در نزدیکی جنگلهای بارانی استوایی، جایی که حیوانات حامل ویروس در آن زندگی میکنند، رخ میدهد.
ویروس آبله میمون یکی از اعضای خانواده ارتوپاکس ویروسها است. همچنین دارای دو سویه یا کلاد ژنتیکی متمایز کلاد آفریقای مرکزی (حوضه کنگو) و کلاد آفریقای غربی است. کلاد حوضه کنگو به راحتی گسترش مییابد و علائم شدیدتری ایجاد میکند. آبله میمون به طور طبیعی در آفریقا، به ویژه در کشورهای غرب و مرکز آفریقا رخ میدهد.
تاریخچه شناسایی
نام آبله میمون از کشف اولیه ویروس در میمونها در یک آزمایشگاه دانمارکی در سال 1958 سرچشمه می گیرد. این بیماری، برای اولین بار در سال 1970 در جمهوری دموکراتیک کنگو در یک پسر 9 ساله در منطقهای که آبله در سال 1968 از بین رفته بود، در انسان شناسایی شد. از آن زمان، بیشتر موارد از مناطق روستایی و جنگلی گزارش شده است. حوضه کنگو، به ویژه در جمهوری دموکراتیک کنگو و موارد انسانی به طور فزایندهای از سراسر آفریقای مرکزی و غربی گزارش شده است.
علائم چیست؟
علائم و نشانههای آبله میمون شامل سردرد، بثورات پوستی، تب، بدن درد، لرز، تورم غدد لنفاوی و خستگی است. این بیماری، علائمی شبیه آبله، اما خفیفتر ایجاد میکند.تفاوت عمده آن با انواع دیگر، تورم غدد لنفاوی است. زمان از عفونت تا شروع علائم، که به عنوان دوره کمون شناخته میشود، میتواند از پنج تا 21 روز متغیر باشد. این بیماری معمولاً طی دو تا چهار هفته بهبود مییابد.
موارد شدید در میان افراد مبتلا به نقص ایمنی زمینه ای و کودکان خردسال شایعتر است. در زمانهای اخیر، نسبت مرگ و میر در مورد آبله میمون حدود 3-6٪ است.
نحوه انتقال آبله میمون
انتقال از حیوان به انسان
انتقال از حیوان به انسان میتواند از تماس مستقیم با خون، مایعات بدن، یا ضایعات پوستی یا مخاطی حیوانات آلوده رخ دهد. در آفریقا، شواهدی از عفونت ویروس آبله میمون در بسیاری از حیوانات از جمله سنجابهای طناب دار، سنجابهای درختی، موشهای صحرایی گامبیایی، گونه های مختلف میمون و غیره یافت شده است. مخزن طبیعی آبله میمون هنوز شناسایی نشده است، اگرچه جوندگان محتملترین آنها هستند. خوردن گوشتی که کاملا پخته نشده است و سایر محصولات حیوانی حیوانات آلوده یک عامل خطر احتمالی است. افرادی که در مناطق جنگلی یا نزدیک آن زندگی میکنند ممکن است در معرض حیوانات آلوده قرار بگیرند.
انتقال از انسان به انسان
انتقال از انسان به انسان میتواند در اثر تماس نزدیک با ترشحات تنفسی، ضایعات پوستی فرد مبتلا یا اشیاء آلوده اخیر ایجاد شود. انتقال از طریق ذرات تنفسی قطرات معمولاً مستلزم تماس طولانی مدت چهره به چهره است که کارکنان بهداشتی، اعضای خانواده و سایر تماسهای نزدیک موارد فعال را در معرض خطر بیشتری قرار میدهد. با این حال، طولانیترین زنجیره انتقال مستند در یک جامعه در سالهای اخیر از شش مورد به ۹ مورد عفونت فرد به فرد متوالی رسیده است. این ممکن است نشان دهنده کاهش ایمنی در همه جوامع به دلیل توقف واکسیناسیون آبله باشد.
انتقال همچنین میتواند از طریق جفت از مادر به جنین یا در طی تماس نزدیک در حین تولد و پس از تولد رخ دهد. در حالی که تماس فیزیکی نزدیک یک عامل خطر شناخته شده برای انتقال است، در حال حاضر مشخص نیست که آیا آبله میمون میتواند به طور خاص از طریق راههای انتقال جنسی منتقل شود یا خیر. برای درک بهتر این خطر به مطالعاتی نیاز است.
آیا واکسنها می توانند گسترش را کاهش دهند؟
چندین مطالعه مشاهدهای نشان داده شد که واکسیناسیون علیه آبله، حدود 85 درصد در پیشگیری از آبله میمون نیز موثر است. بنابراین، واکسیناسیون قبلی آبله ممکن است منجر به بیماری خفیفتری شود. شواهدی مبنی بر واکسیناسیون قبلی علیه آبله معمولاً به صورت اسکار روی بازو دیده میشود. در حال حاضر، واکسنهای اصلی (نسل اول) آبله دیگر در دسترس عموم نیستند. برخی از پرسنل آزمایشگاه یا کارکنان بهداشت ممکن است واکسن جدیدتری برای آبله دریافت کرده باشند تا از آنها در صورت قرار گرفتن در معرض ارتوپاکس ویروسها در محل کار محافظت شود.
یک واکسن جدیدتر بر اساس یک ویروس ضعیف شده اصلاح شده (سویه آنکارا) برای پیشگیری از آبله میمون در سال 2019 تأیید شد. این واکسن دو دوز است که در دسترس بودن آن محدود است.
روشهای پیشگیری از بروز آبله میمون
افزایش آگاهی از عوامل خطر و آموزش مردم در مورد اقداماتی که میتوانند برای کاهش قرار گرفتن در معرض ویروس انجام دهند، استراتژی اصلی پیشگیری از آبله میمون است. اکنون مطالعات علمی برای ارزیابی امکان سنجی و مناسب بودن واکسیناسیون برای پیشگیری و کنترل آبله میمون در حال انجام است. برخی از کشورها سیاستهایی برای ارائه واکسن به افرادی که ممکن است در معرض خطر باشند مانند پرسنل آزمایشگاهی، تیمهای واکنش سریع و کارکنان بهداشتی در حال توسعه هستند.
کاهش خطر انتقال انسان و دام
با گذشت زمان، بیشتر عفونتهای انسانی ناشی از انتقال اولیه از حیوان به انسان است. از تماس محافظت نشده با حیوانات وحشی، به ویژه آنهایی که بیمار یا مرده هستند، از جمله گوشت، خون و سایر قسمتهای آنها باید اجتناب شود. علاوه بر این، تمام غذاهای حاوی گوشت حیوانی یا قطعات آن باید قبل از مصرف کاملا پخته شوند.
پیشگیری از آبله میمون از طریق محدودیت در تجارت حیوانات
برخی از کشورها مقرراتی را وضع کردهاند که واردات جوندگان را محدود میکند. حیوانات اسیر که به طور بالقوه آلوده به آبله میمون هستند باید از سایر حیوانات جدا و بلافاصله در قرنطینه قرار داده شوند. هر حیوانی که ممکن است با حیوان آلوده تماس داشته باشد باید قرنطینه شود، با اقدامات احتیاطی استاندارد رفتار شود و از نظر علائم آبله میمون، به مدت 30 روز تحت نظر باشد.
درمان آبله میمون
آبله میمون معمولاً خود محدود شونده است، اما ممکن است در برخی افراد، مانند کودکان، زنان باردار یا افرادی که به دلیل سایر شرایط سلامتی دچار سرکوب سیستم ایمنی هستند، شدید باشد. هدف از درمان آبله میمون تسکین علائم است. این بیماری معمولاً خفیف است و بیشتر افراد در عرض 2 تا 4 هفته بهبود مییابند. اما از آنجایی که این بیماری در صورت تماس نزدیک میتواند گسترش یابد، در صورت تشخیص باید قرنطینه انجام شود.