
خونت را روان کن!
غلظت خون، خطری خاموش و درمانهای خانگی اثربخش از دل طبیعت
مقدمه: خون، حیاتیترین سیال بدن انسان، مسئول انتقال اکسیژن، مواد مغذی، هورمونها و مواد زاید است. هرگونه اختلال در ویژگیهای فیزیکی یا شیمیایی آن، میتواند بر عملکرد کل بدن اثر بگذارد. یکی از این اختلالات که در سالهای اخیر شیوع بیشتری یافته، افزایش غلظت خون یا همان “هماتوکریت بالا” است؛ اختلالی خاموش اما پرخطر که اگر بهموقع تشخیص داده نشود، عواقب جبرانناپذیری برای سلامتی در پی خواهد داشت. این مقاله با نگاهی علمی و تخصصی به پدیده غلظت خون، عوامل مؤثر، علائم هشداردهنده، خطرات بالقوه و در نهایت، راهکارهای خانگی و تغذیهای اثربخش برای کنترل آن میپردازد.
تعریف غلظت خون از منظر پزشکی: در اصطلاح پزشکی، غلظت خون به افزایش غیرعادی نسبت گلبولهای قرمز به حجم کل خون اطلاق میشود که به آن “افزایش هماتوکریت” یا “پلیسیتمی” نیز گفته میشود. این افزایش ممکن است اولیه باشد (مانند بیماری پلیسیتمی ورا) یا ثانویه به دلایلی همچون زندگی در ارتفاعات، مصرف دخانیات، بیماریهای ریوی مزمن یا کمآبی بدن ایجاد گردد. هماتوکریت بالا باعث افزایش ویسکوزیته خون میشود که میتواند موجب کاهش جریان خون در عروق، لختهشدن، سکتههای مغزی و قلبی گردد.
علائم غلظت خون بالا: هرچند ممکن است برخی افراد تا مدتها هیچ علامتی نداشته باشند، اما علائم زیر میتوانند نشانهای از افزایش غلظت خون باشند:
سردردهای مکرر و سنگین
سرگیجه یا احساس گیجی
تاری دید یا دوبینی
قرمزی غیرعادی پوست صورت و دستها
گزگز یا بیحسی در اندامها
تنگی نفس خصوصاً در هنگام فعالیت
افزایش تعریق بدون دلیل مشخص
احساس سنگینی یا درد در قفسه سینه
عوامل موثر در افزایش غلظت خون: افزایش هماتوکریت میتواند تحت تأثیر عوامل متعددی باشد:
1. ژنتیک و بیماریهای زمینهای: برخی افراد بهطور مادرزادی مستعد تولید بیش از حد گلبول قرمز هستند.
2. کمآبی بدن: زمانی که آب بدن کاهش مییابد، نسبت گلبولهای قرمز به حجم پلاسما افزایش مییابد.
3. دخانیات و آلودگی هوا: مصرف سیگار یا قرارگیری در معرض مونواکسیدکربن سبب تحریک مغز استخوان برای تولید گلبول قرمز میشود.
4. زندگی در ارتفاعات: فشار اکسیژن پایین موجب تحریک بدن برای افزایش هموگلوبین و گلبول قرمز میشود.
5. استرس مزمن: میتواند با تحریک محور HPA (هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال)، بر تولید سلولهای خونی اثر بگذارد.
6. تغذیه نامناسب و مصرف بیشازحد گوشت قرمز یا مکملهای آهن بدون نیاز واقعی.
خطرات و عوارض ناشی از غلظت خون بالا:
افزایش خطر سکته مغزی و قلبی بهعلت لختهشدن آسانتر خون
فشار مضاعف به قلب در پمپاژ خون غلیظ
کاهش اکسیژنرسانی مؤثر به بافتها
افزایش احتمال ایجاد واریس، هموروئید و ترومبوز وریدی
اختلال در عملکرد کلیهها و کبد
درمانهای خانگی و طبیعی برای کاهش غلظت خون: در کنار درمانهای دارویی که توسط پزشک متخصص تجویز میشود، برخی روشهای طبیعی و خانگی میتوانند به بهبود گردش خون و کاهش غلظت آن کمک کنند:
1. افزایش مصرف آب: روزانه دستکم 8 تا 10 لیوان آب بنوشید تا تعادل ویسکوزیته خون حفظ شود و بدن دچار کمآبی نشود.
2. مصرف سیر: سیر دارای ترکیبات سولفوردار مانند آلیسین است که خاصیت ضدانعقادی و کاهشدهنده چسبندگی پلاکتها دارد. میتوان سیر خام را صبحها با معده خالی مصرف کرد.
3. زنجبیل تازه: زنجبیل با خواص ضدالتهابی و رقیقکننده خون طبیعی شناخته شده است. مصرف روزانه چای زنجبیل یا افزودن آن به غذا میتواند مفید باشد.
4. سرکه سیب طبیعی: دو قاشق غذاخوری سرکه سیب در یک لیوان آب، ناشتا، به تعادل pH بدن و افزایش متابولیسم کمک میکند و احتمال لختهشدن خون را کاهش میدهد.
5. آب انار طبیعی: انار سرشار از آنتیاکسیدان، فلاونوئیدها و ویتامین C است که به پاکسازی رگها و افزایش سلامت عروق کمک میکند.
6. چای سبز و دمنوش زالزالک: چای سبز با فلاونوئیدهایش و زالزالک با ترکیبات گلیکوزیدی خود، هر دو بر بهبود جریان خون مؤثر هستند.
7. کاهش مصرف گوشت قرمز و جایگزینی آن با پروتئین گیاهی: مصرف زیاد گوشت قرمز باعث افزایش سطح آهن بدن میشود که میتواند تولید گلبول قرمز را تحریک کند.
8. ورزش منظم و تنفس عمیق: افزایش فعالیت بدنی باعث بهبود گردش خون، اکسیژنرسانی بهتر و کاهش غلظت خون میشود. یوگا و پیادهروی سریع توصیه میشوند.
رژیم غذایی پیشنهادی برای کاهش غلظت خون:
سبزیجاتی چون کاهو، اسفناج، ریحان، گشنیز
میوههایی مانند گریپفروت، پرتقال، کیوی، توتفرنگی و آلبالو
مغزهایی مثل گردو و بادام خام
غلات کامل مانند جو دوسر و نان سبوسدار
نوشیدنیهای گیاهی غیرقندی همچون دمنوش چای ترش
مکملهای مفید در کاهش غلظت خون:
امگا 3: موجود در روغن ماهی و دانههای چیا، با کاهش چسبندگی پلاکتها به بهبود جریان خون کمک میکند.
ویتامین E: خاصیت آنتیاکسیدانی دارد و از تجمع پلاکتی جلوگیری میکند.
سیر خشک شده بهصورت کپسول: برای افرادی که تحمل طعم و بوی سیر خام را ندارند.
پیشنهادات نهایی و پیام پایانی: اگرچه غلظت خون در نگاه اول موضوع سادهای بهنظر میرسد، اما بیتوجهی به آن میتواند زمینهساز بروز عوارضی خطرناک شود. خوشبختانه با آگاهی، پایش منظم، رعایت رژیم غذایی متعادل، مصرف آب کافی، تحرک روزانه و استفاده از داروهای گیاهی معتبر، میتوان تا حد زیادی از این مشکل پیشگیری یا آن را کنترل کرد. توصیه میشود هر فرد بالای 35 سال حداقل سالی یک بار با آزمایش خون CBC از وضعیت هماتوکریت خود آگاه شود و در صورت مشاهده علائم غیرعادی، با پزشک مشورت نماید.
در فروشگاه آنلاین داروخانه دهدارو میتوانید انواع مکملهای گیاهی و داروهای مرتبط با بهبود جریان خون و کاهش غلظت آن را بهصورت معتبر و دارای مجوز وزارت بهداشت تهیه نمایید. ما در مسیر سلامت همراه شماییم.