سردردها مهمان همیشگی زندگی افراد هستند و به دلایل مختلف بروز میکنند. این سردردها می توانند به صورت مستقل اتفاق بیوفتند که به آن ها سردردهای اولیه گفته میشود و یا جزئی از علائم بیماریهای دیگر باشند. در این صورت سردردهای ثانویه نامیده میشوند. یکی از دردناک ترین انواع سردرد، میگرن است که افراد زیادی را درگیر کرده است.
میگرن یکی از شایعترین بیماریهای جهان و شایعترین بیماری عصبی است. بیماری عصبی به بیماریهایی اطلاق میشود که بر مغز یا اعصاب تأثیر می گذارد. تقریباً 39 میلیون نفر در ایالات متحده و یک میلیارد نفر در سراسر جهان به میگرن مبتلا هستند. این امر میگرن را به سومین بیماری شایع در جهان تبدیل میکند.
اطلاع از علائم، تشخیص، درمان و روش های پیشگیری از این بیماری میتواند برای اکثر افراد مفید واقع شود. این امر، کنار آمدن با این بیماری را راحتتر خواهد کرد. در این مقاله تلاش میکنیم تا علاوه بر اطلاع رسانی در مورد خصوصیات بیماری میگرن، جدیدترین تحقیقات در این زمینه را نیز با شما در میان بگذاریم.
میگرن چیست؟
میگرن نوعی سردرد عودکننده است. این بیماری باعث درد متوسط تا شدید میشود که ضربان دار یا دارای نبض است. درد میگرن اغلب در یک طرف سر شماست. همچنین ممکن است علائم دیگری مانند حالت تهوع و ضعف نیز داشته باشید. حساسیت به نور و صدا نیز در بیماران میگرنی وجو دارد.
چه چیزی باعث میگرن میشود؟
محققان بر این باورند که میگرن یک علت ژنتیکی دارد. همچنین تعدادی از عوامل وجود دارند که میتوانند باعث ایجاد و تشدی میگرن شوند. این عوامل از فردی به فرد دیگر متفاوت است و عبارتند از:
- استرس و اضطراب
- تغییرات هورمونی در زنان
- چراغهای روشن یا چشمک زن
- سروصداهای بلند
- بوهای قوی
- داروها
- خواب زیاد یا کم
- تغییرات ناگهانی آب و هوا یا محیط
- فشار بیش از حد به بدن (فعالیت بدنی بیش از حد)
- تنباکو
- کافئین یا ترک کافئین
- حذف وعدههای غذایی
- مصرف بیش از حد دارو برای تسکین سر درد
برخی از افراد دریافتهاند که برخی غذاها یا مواد تشکیل دهنده میتوانند باعث سردرد شوند، به خصوص زمانی که با سایر محرکها ترکیب شوند. این غذاها و مواد تشکیل دهنده عبارتند از:
- الکل
- شکلات
- پنیرهای کهنه
- مونوسدیم گلوتامات (MSG)
- مقداری میوه و آجیل
- محصولات تخمیری یا ترشی
- مخمر
- گوشت های پخته شده یا فرآوری شده
ریسک فاکتورها چه مواردی هستند؟
حدود 12 درصد از آمریکاییها به میگرن مبتلا میشوند. آنها میتوانند هر کسی را تحت تأثیر قرار دهند، اما احتمال ابتلا به این بیماری در افراد زیر بالاتر است:
- زنان سه برابر بیشتر از مردان به میگرن مبتلا میشوند.
- چنانچه سابقه خانوادگی میگرن داشته باشید، ریسک بالاتری خواهید داشت. اکثر افراد مبتلا به میگرن اعضای خانواده خود را دارند که به این بیماری مبتلا هستند.
- سایر شرایط پزشکی مانند افسردگی، اضطراب، اختلال دوقطبی، اختلالات خواب و صرع نیز جزء ریسک فاکتورها هستند.
علائم میگرن چیست؟
چهار مرحله مختلف میگرن وجود دارد. اگرچه ممکن است همیشه هر بار که میگرن دارید، تمام مراحل را طی نکنید. این مراحل شامل موارد زیر هستند:
Prodrome:
این مرحله تا 24 ساعت قبل از شروع میگرن شروع میشود. فرد در این مرحله علائم و نشانههای اولیه مانند هوس غذایی، تغییرات خلقی غیرقابل توضیح، خمیازه غیرقابل کنترل، احتباس مایعات و افزایش ادرار را دارد.
هاله:
اگر بیمار در این فاز را باشد، ممکن است نورهای چشمک زن یا روشن یا خطوط زیگزاگ را ببیند. ممکن است ضعف عضلانی داشته باشد یا احساس کند در حال لمس شدن یا گرفتن است. هاله میتواند درست قبل یا در حین میگرن اتفاق بیفتد.
سردرد:
میگرن معمولاً به تدریج شروع میشود و سپس شدیدتر میشود. معمولاً باعث درد ضربان دار میشود که اغلب در یک طرف سر بروز می کند. اما گاهی اوقات میتوانید بدون سردرد نیز دچار میگرن شوید. سایر علائم این بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- افزایش حساسیت به نور، صدا و بو
- تهوع و استفراغ
- تشدید درد هنگام حرکت، سرفه یا عطسه
- پست دروم (به دنبال سردرد). ممکن است پس از میگرن احساس خستگی، ضعف و گیجی کنید. این میتواند تا یک روز نیز ادامه داشته باشد.
میگرن در صبح شایعتر است. مردم اغلب با آنها از خواب بیدار میشوند. برخی از افراد در زمانهای قابل پیشبینی، مانند قبل از قاعدگی یا آخر هفتهها پس از یک هفته کاری پر استرس، دچار این نوع سردرد میشوند.
تشخیص میگرن چگونه است؟
اگر میگرن یا سابقه خانوادگی آن را داشته باشید، یک متخصص مغز و اعصاب، احتمالاً میگرن را بر اساس سابقه پزشکی، علائم و معاینه فیزیکی و عصبی شما تشخیص میدهد.
اما اگر وضعیت شما غیرعادی، پیچیده یا ناگهانی شدید باشد، آزمایشهایی برای رد دلایل دیگر درد شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): اسکن MRI به پزشکان در تشخیص تومورها، سکتههای مغزی، خونریزی در مغز، عفونتها و سایر بیماریهای مغز و سیستم عصبی کمک میکند.
توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن: سی تی اسکن از یک سری اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر مقطعی دقیق از مغز استفاده میکند. این به پزشکان کمک میکند تا تومورها، عفونت ها، آسیب مغزی، خونریزی در مغز و سایر مشکلات پزشکی احتمالی که ممکن است باعث سردرد شوند را تشخیص دهند.
روشهای درمانی موجود
هیچ درمانی برای میگرن وجود ندارد. درمان این بیماری بر تسکین علائم و جلوگیری از حملات اضافی متمرکز است.
انواع مختلفی از داروها برای تسکین علائم وجود دارد. آنها شامل داروهای تریپتان، داروهای ارگوتامین و مسکنها هستند. هر چه زودتر دارو را مصرف کنید موثرتر است.
کارهای دیگری نیز وجود دارد که میتوانید برای احساس بهتر انجام دهید:
- با چشمان بسته در اتاقی ساکت و تاریک استراحت کنید
- یک پارچه خنک یا کیسه یخ را روی پیشانی خود قرار دهید
- نوشیدن مایعات
برخی از درمانهای طبیعی، مانند ریبوفلاوین (ویتامین B2) و کوآنزیم Q10 ممکن است به پیشگیری از میگرن کمک کنند. اگر سطح منیزیم شما پایین است، میتوانید از منیزیم استفاده کنید. همچنین یک گیاه دارویی وجود دارد که برخی افراد آن را برای پیشگیری از میگرن مصرف میکنند. همیشه قبل از مصرف هر مکملی با پزشک خود مشورت کنید.
شیوه زندگی و درمان های خانگی
این اقدامات همچنین ممکن است درد میگرن را تسکین دهد:
- تکنیک های تمدد اعصاب را امتحان کنید. بیوفیدبک و سایر اشکال تمرین آرام سازی راه هایی را برای مقابله با موقعیتهای استرس زا به شما آموزش میدهند که ممکن است به کاهش تعداد میگرنهای شما کمک کند.
- یک روال خواب و خوراک ایجاد کنید. زیاد یا کم نخوابید. روزانه یک برنامه خواب و بیداری ثابت تنظیم و آن را دنبال کنید. سعی کنید هر روز وعدههای غذایی را در زمان مشخصی بخورید.
- به مقدار زیاد مایعات بنوشید. هیدراته ماندن، به ویژه با آب، ممکن است کمک کند.
- یک دفتر خاطرات سردرد داشته باشید. ثبت علائم خود در یک دفترچه به شما کمک میکند تا در مورد عواملی که میگرن شما را تحریک میکنند و درمان موثرتر آنها بیشتر بدانید. همچنین به پزشک کمک میکند تا وضعیت شما را تشخیص دهد و پیشرفت شما را در بین ویزیتها پیگیری کند.
- به طور منظم ورزش کنید. ورزش هوازی منظم تنش را کاهش میدهد و میتواند به پیشگیری از میگرن کمک کند. اگر پزشکتان موافق است، فعالیت های هوازی را انتخاب کنید که از آن لذت می برید، مانند پیاده روی، شنا و دوچرخه سواری. اما به آرامی بدن خود را گرم کنید، زیرا ورزش ناگهانی و شدید میتواند باعث سردرد شود. ورزش منظم همچنین میتواند به کاهش وزن یا حفظ وزن سالم کمک کند و تصور میشود چاقی نیز عاملی برای میگرن باشد.
رژیم غذایی لایف(LIFE) گیاهی میتواند میگرن مقاوم به دارو را تسکین دهد
گزینههای درمانی میگرن محدود هستند و رویکردهای مرسوم ممکن است همیشه به بهبود چشمگیر منجر نشوند.
این در مورد یک مرد 60 ساله که به مدت 12 سال با حملات میگرن زندگی می کرد صادق بود. میگرن او 6 ماه قبل از دیدن نویسندگان جدیدترین مطالعات منتشر شده در BMJ مزمن شد.
این مرد قبلاً درمان استاندارد دریافت کرده بود، محرکهای شناخته شده را از رژیم غذایی خود حذف کرده بود و درگیر تکنیکهای کاهش استرس، مانند مدیتیشن و یوگا بود. اینها نتوانستند علائم او را بهبود بخشند.
سپس، به عنوان بخشی از مطالعه در مورد ارتباط بین رژیم غذایی و میگرن، او به رژیم غذایی گیاهی به نام رژیم غذایی LIFE روی آورد. پس از چند هفته، این مرد تسکین قابل توجهی از حملات شدید و مکرر این بیماری خود را تجربه کرد.
نویسندگان گزارش معتقدند که مورد او طولانیترین دوره بهبودی میگرن است که صرفاً در نتیجه مداخله رژیم غذایی بهبود یافته است.
آنها به این نتیجه رسیدند که اگرچه تحقیقات بیشتری لازم است، یک رژیم غذایی گیاهی و کامل میتواند نشان دهنده درمان این نوع سر درد باشد.
رژیم لایف: چه غذاهایی بخوریم
به عنوان بخشی از رژیم جدید، این مرد هر روز یک اسموتی با وزنی در حدود 900 گرم مصرف می کرد که حاوی موادی مانند کلم پیچ یا اسفناج، زغال اخته و دانههای کتان بود.
او همچنین 200 گرم سبزیجات برگ سبز تیره مصرف کرد و مقدار غلات کامل، سبزیجات نشاستهای، روغن، لبنیات و گوشت قرمز را که روزانه مصرف می کرد، محدود کرد.
پس از 3 ماه تسکین قابل توجه میگرن، این مرد تصمیم گرفت برای یک دوره آزمایشی 3 ماهه مقداری غذا و نوشیدنی را به رژیم غذایی خود اضافه کند. او دریافت که چای سرد، ماهی قزل آلا و سفیده تخممرغ که جزء اصلی رژیم غذایی قبلی او بودند، باعث سردردهای متوسط و کوتاهمدت میشوند که آسپرین میتواند آنها را تسکین دهد.
به طور کلی، از زمانی که این مرد به رژیم غذایی لایف روی آورد، به مدت 7 سال بدون میگرن باقی مانده است.
البته ذکر این مورد لازم است که واکنش همه افراد به مداخلات غذایی متفاوت است.
رژیم غذایی بیمار باید همیشه مورد ارزیابی قرار گیرد، به خصوص زمانی که تصور میشود برخی غذاها محرک سردرد/میگرن هستند. توجه داشته باشید که چنین تغییراتی در رژیم غذایی را نمیتوان ساده تلقی کرد، زیرا دریافت تغذیه مناسب برای افراد مهم است.