هیچ علت شناخته شدهای برای سندرم روده تحریک پذیر یا IBS وجود ندارد. با این حال، پزشکان گمان میکنند که علل ممکن است شامل عفونتهای باکتریایی یا حتی تجربیات استرس زا در زندگی باشد. برخی از انتخابهای رژیم غذایی میتوانند علائم را کاهش دهند تا افراد مبتلا به IBS بتوانند زندگی خود را به بهترین شکل ادامه دهند.
گنجاندن میان وعدههای سالم در رژیم غذایی آنها میتواند به افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) کمک کند تا علائم خود را مدیریت کنند. پزشکان ممکن است به فرد مبتلا به IBS توصیه کنند که از رژیم غذایی low FODMAP پیروی کند.
در این نوشتار، ابتدا با سندرم روده تحریک پذیر آشنا میشویم. سپس میان وعدههایی را در قالب رژیم low FODMAP معرفی خواهیم کرد. همچنین روشهایی را برای کنترل علائم این بیماری آموزش میدهیم. بنابراین چنانچه به دنبال مدیریت بیماری خود هستید و قصد بهبود کیفیت زندگیتان را دارید، تا پایان با این مقاله همراه باشید.
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) چیست؟
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال در روده است. باعث درد شکم، گرفتگی یا نفخ و اسهال یا یبوست میشود. این بیماری، یک بیماری مزمن یا طولانی مدت است، اما کارهایی وجود دارد که میتوانید برای کاهش علائم خود انجام دهید.
علائم شما ممکن است روز به روز بدتر یا بهتر شود، اما IBS شما با گذشت زمان بدتر نمیشود. این سندرم باعث بیماریهای جدیتری مانند بیماری التهابی روده یا سرطان نمیشود.
چه چیزی باعث سندرم روده تحریک پذیر میشود؟
مشخص نیست چه چیزی باعث بروز این سندرم میشود. علت ممکن است برای افراد مختلف متفاوت باشد. IBS ممکن است به دلیل مشکلاتی در نحوه ارسال سیگنالها بین مغز و دستگاه گوارش، مشکلات هضم برخی غذاها و استرس یا اضطراب ایجاد شود. افراد مبتلا به IBS ممکن است رودههای غیرعادی حساس یا مشکلاتی در نحوه حرکت ماهیچههای روده داشته باشند.
برای برخی از افراد مبتلا به IBS، برخی از غذاها، استرس، تغییرات هورمونی و برخی آنتی بیوتیکها ممکن است باعث درد و علائم دیگر شوند.
علائم IBS چیست؟
علائم اصلی سندرم روده تحریک پذیر درد شکم همراه با یبوست یا اسهال است. سایر علائم رایج، نفخ، مخاط در مدفوع و احساس اینکه روده خود را به طور کامل تخلیه نکردهاید، هستند.
بسیاری از افراد مبتلا به IBS بین یبوست و اسهال در رفت و آمد هستند. برای اکثر مردم، یکی از این موارد بیشتر از دیگری اتفاق میافتد.
IBS بسیار شایع است، اما علائم اغلب افراد آنقدر خفیف است که هرگز برای درمان به پزشک مراجعه نمیکنند. برخی از افراد ممکن است علائم دردسرساز، به ویژه گرفتگی معده، نفخ، و اسهال داشته باشند.
از آنجایی که هیچ مشکل ساختاری در روده افراد مبتلا به IBS وجود ندارد، برخی از افراد ممکن است فکر کنند این بدان معنی است که علائم فقط ذهنی و تلقینی است. این مطلب درست نیست. درد، ناراحتی و نفخ در این بیماران واقعی است.
چگونه IBS تشخیص داده میشود؟
اغلب اوقات، پزشکان میتوانند سندرم روده تحریک پذیر را از روی علائم تشخیص دهند. پزشک از شما در مورد علائم و سلامت گذشته شما سوال خواهد کرد و یک معاینه فیزیکی انجام خواهد داد.
در برخی موارد، ممکن است به آزمایشهای دیگری مانند آنالیز مدفوع یا آزمایش خون نیاز داشته باشید. این آزمایشها میتوانند به پزشک کمک کنند تا سایر مشکلاتی را که ممکن است باعث علائم شما شوند را رد کند.
سندرم روده تحریک پذیر چگونه درمان میشود؟
درمان معمولاً شامل ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی و سبک زندگی، مانند اجتناب از غذاهایی که علائم شما را تحریک میکنند، ورزش منظم و مدیریت استرس، میشوند.
اگر تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی به خودی خود به اندازه کافی کمک نکند، پزشک ممکن است داروهایی را برای علائمی مانند درد، اسهال یا یبوست تجویز کند.
میان وعدههای ایمن در هنگام ابتلا به IBS
انتخاب تنقلات هنگام مدیریت سندرم روده تحریک پذیر (IBS) ممکن است در ابتدا چالش برانگیز به نظر برسد، به خصوص اگر به غذاهای بسته بندی شده و فرآوری شده تکیه کنید. اما بسیاری از گزینههای ساده و تازه وجود دارد که میتوانید امتحان کنید که رضایتبخش، مغذی و سازگار با این سندرم هستند.
1. نان تست بدون گلوتن
طبق گفته موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی (NIDDK)، یک فرد مبتلا به IBS ممکن است بخواهد از گلوتن در رژیم غذایی خود اجتناب کند. گلوتن در محصولات حاوی گندم، جو و چاودار وجود دارد. افراد ممکن است بخواهند گلوتن را از رژیم غذایی خود حذف کنند تا ببینند آیا علائم آنها بهبود می یابد یا خیر.
میتوانید نان تست بدون گلوتن را همراه با مواد زیر مصرف کنید:
- کره
- تخم مرغ
- مربا یا مارمالاد
نوع دیگری از نان که ممکن است تحمل آن برای افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر راحت تر باشد نان ذرت است.
2. میوه
با توجه به توصیه کالج آمریکایی گوارش (ACG)، فردی که رژیم غذایی با FODMAP پایین دارد میتواند میوههای زیر را مصرف کند:
- موز
- تمشک
- بلوبری
- کرن بری
- گریپ فروت
- کیوی
- کامکوات
- میوه شور
- تمشک
- توت فرنگی
برخی از میوهها ممکن است سرشار از پلی ال یا فروکتوز باشند و توصیه میشود تا از آنها اجتناب کنید. از جمله این میوهها می توان به سیب، گیلاس و خرما اشاره کرد.
برای تعادل این میان وعده، میوه را با 1 تا 2 قاشق غذاخوری کره بادام زمینی یا یک وعده کوچک آجیل برزیلی یا گردو ترکیب کنید.
3. ماست بدون لاکتوز
لاکتوز نوعی دی ساکارید است که D در FODMAP مخفف آن است.افراد مبتلا به IBS باید از محصولات حاوی لاکتوز اجتناب کنند، اما میتوانند طیف وسیعی از ماستهایی را خریداری کنند که حاوی لاکتوز نیستند.
فرد باید ماست ساده و بدون شیرینی را انتخاب کند. آنها میتوانند آن را با یک میوه با فروکتوز پایین، برای یک میان وعده متعادلتر مصرف کنند.
4. غلات
فرد مبتلا به IBS میتواند از یک کاسه غلات بدون گلوتن با شیر بدون لاکتوز به عنوان میان وعده استفاده کند.
ACG دانه های ذرت را به عنوان یک انتخاب مناسب برای افرادی که از رژیم غذایی کم FODMAP پیروی میکنند فهرست میکند.
5. سوربت
اگر فردی میخواهد یک میان وعده خنک میل کند، میتواند یک کاسه شربت میوه را امتحان کند. با این حال، آنها باید از محتوای فروکتوز در این محصولات آگاه باشند. خربزه عسلک، ملون، طالبی و انبه نمونه هایی از میوههای با محتوای فروکتوز بالا هستند.
6. پنیرهای سفت
با توجه به توصیه ACG، پنیر سفت و کهنه، ممکن است برای فردی که از رژیم غذایی کم FODMAP پیروی میکند آسانتر باشد.
پنیرهای مناسب برای خوردن افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- چدار
- کلبی
- پنیر پارمزان
- آسیاگو
فرد میتواند پنیر را با یک جایگزین عسل، مانند مقدار کمی شربت افرا، میل کند.
7. فرنی
فرنی ساخته شده با شیر غیر لبنی، میتواند راهی ساده، سیر کننده و لذت بخش برای افراد مبتلا به IBS باشد. به گفته NIDDK، جو فرنی حاوی مقدار زیادی فیبر محلول است که میتواند به تسکین علائم IBS کمک کند. فرد میتواند به تدریج فیبر را به رژیم غذایی خود اضافه کند تا از ایجاد گاز جلوگیری کند.
8. چیپس و ذرت بو داده
فرد مبتلا به این سندرم باید چیپس سیب زمینی پخته را به جای چیپس سرخ شده ترجیح دهد. پاپ کورن ساده یا نمکی برای یک میان وعده معمولی بهترین است. یک فرد مبتلا به IBS باید محصولاتی با مقادیر کمتر چربی و نمک انتخاب کند.
9. کیک برنجی یا کراکر
کیک برنجی میتواند یک میان وعده خوشمزه و ساده برای افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر باشد. سرویس بهداشت ملی (NHS) پیشنهاد میکند تا روی کیکهای برنجی یا کراکرها را با پنیر و گوجهفرنگی یا کره بادامزمینی پر کنید.
غذا چگونه باعث تشدید علائم این سندرم میشود؟
هر شخص مبتلا به IBS منحصر به فرد است، بنابراین افراد احتمالاً واکنش متفاوتی به غذاهای مختلف نشان میدهند. با این حال، برخی از غذاهای خاص در بسیاری از افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر علائم خاصی ایجاد میکنند.
به عنوان مثال، برخی از غذاها باعث تولید گاز اضافی در بدن میشوند. خوردن این غذاها میتواند باعث ایجاد گازهای ناخوشایند و نفخ در افراد مبتلا به IBS شود. نمونه هایی از این غذاها عبارتند از:
- لوبیا
- گل کلم
- کشمش
سایر انواع مواد غذایی میتوانند منجر به اسهال و گرفتگی عضلات شوند. برخی از این غذاها عبارتند از:
- قهوه
- الکل
- شیرین کننده سوربیتول
- غذاهای سرخ شده
غذاها و نوشیدنیهای کافئین دار مانند قهوه اسید معده را افزایش میدهند. برای بسیاری از افراد، این میتواند منجر به درد و اسهال شود.
غذاهای چرب مانند سیب زمینی سرخ کرده یا مرغ سرخ شده انتقال گاز را در روده کاهش میدهند. این غذاها همچنین میتوانند عملکرد روده را کاهش دهند. برای افراد مبتلا به این سندرم، مصرف غذاهای چرب میتواند منجر به تشدید بیماری شود که ممکن است شامل یبوست باشد.
هیچ دو نفر مبتلا به IBS تجربه مشابهی با غذاهای محرک ندارند. افرادی که با تشدید IBS سر و کار دارند باید با پزشک مشورت کنند تا بفهمند کدام غذاها بیشترین ناراحتی را در آنها ایجاد میکند.
میان وعده هایی که باید از آنها اجتناب کنید
FODMAP مخفف الیگوساکاریدهای قابل تخمیر، دی ساکاریدها، مونوساکاریدها و پلی الها است و رژیم غذایی با FODMAP پایین رژیمی است که غذاها را در این دسته بندی ها محدود میکند. غذاهای رایج حاوی FODMAP که ممکن است فرد مبتلا به IBS بخواهد از آنها اجتناب کند عبارتند از:
- میوههای خاص
- شربت ذرت با فروکتوز بالا
- پیازها
- شیرین کننده های کم کالری
- لوبیا
- کلم بروکسل
افراد مبتلا به IBS ممکن است با اجتناب از غذاها، آب نباتها یا نوشیدنیهای حاوی شیرین کنندههای کم کالری تسکین پیدا کنند. نوشابه های رژیمی، آدامس های بدون قند و بستنی های بدون قند نمونه هایی از این دسته هستند.
بسیاری از غذاها، به ویژه تنقلات فرآوری شده مانند چیپس یا کلوچه، حاوی شربت ذرت با فروکتوز بالا هستند. میوههای خشک و سیب نیز حاوی مقادیر بالایی فروکتوز هستند. بهتر است افراد مبتلا به IBS از آنها دوری کنند.
زمان میبرد تا افراد مبتلا به این سندرم بفهمند کدام میان وعدهها بیخطر هستند و باید از آنها اجتناب کنند. استفاده از یک دفترچه میتواند راهی عالی برای ردیابی علائمی باشد که ممکن است پس از مصرف یک میان وعده خاص ظاهر شود.
در هنگام تشدید بیماری سندرم روده تحریک پذیر چه بخوریم؟
حتی با دقیقترین برنامه ریزی، شعله ور شدن سندرم روده تحریک پذیر گاهی اتفاق میافتد. انتخاب دقیق مواد غذایی در طول تشدید میتواند به کاهش بدترین علائم کمک کند.
گزینه های غذایی کامل
برخی از غذاهای کامل میتوانند به کاهش ناراحتی در هنگام عود بیماری کمک کنند. برای کاهش گاز و نفخ، سعی کنید جو را به طور منظم مصرف کنید. روی غذاهایی مانند خیار تمرکز کنید که هضم آسانی دارند.
افرادی که اسهال را تجربه میکنند ممکن است با پیروی از رژیم غذایی کم FODMAP تسکین پیدا کنند.
در نهایت، افرادی که با یبوست مرتبط با IBS سر و کار دارند، باید در هنگام تشدید بیماری، میوه و سبزیجات فراوان دریافت کنند. سبزیجات ریشه دار، جو و کینوا همگی میتوانند به نرم شدن مدفوع برای تسکین علائم کمک کنند.
روی هیدراتاسیون تمرکز کنید
اسهال مرتبط با این سندرم میتواند منجر به کم آبی بدن شود. دریافت مایعات زیاد میتواند به جلوگیری از جدی شدن این کم آبی کمک کند. هیدراته ماندن نیز میتواند به نرم شدن مدفوع و کاهش علائم یبوست کمک کند.
بسیاری از افراد مبتلا به IBS نیز با نوشیدن چای گیاهی در هنگام تشدید بیماری، تسکین مییابند. این در کنار ورزش منظم و خواب مداوم، میتواند استرس را کاهش دهد و بهبودی را تسریع کند.
هر فرد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر تجربه متفاوتی دارد. ملاقات منظم با یک متخصص پزشکی میتواند به شناسایی بهترین غذاها برای خوردن در طول تشدید کمک کند.