همه ساله و با فرا رسیدن پاییز، سر و کله نوعی کدوی نارنجی رنگ، با طعم شیرین و بافتی نرم نیز پیدا میشود. کدو تنبل به عنوان نماد جشن هالووین نیز شناخته میشود. این جشن در بسیاری از کشورها برگزار میشود و از31 اکتبر یا 9 آبان آغاز شده و به مدت سه شب ادامه دارد. چند سالی است که این جشن در ایران نیز به نوعی برگزار میشود. انواع مختلفی از کدو تنبل با خواص مشابه در بازار وجود دارد.
کدو تنبل یا کدو حلوایی، تنها زینت بخش مراسمها و جشنها نیست. خواص شگفت انگیز این میوه، آن را به یک سوپرغذا تبدیل کرده است. از کدو حلوایی در دستور بسیاری از غذاها استفاده میشود. بنابراین بهتر است تا این کدوی خوشمزه را به رژیم غذایی خود افزوده و از آن لذت ببرید.
حقایق تغذیهای کدو تنبل
کدو تنبل علی رغم داشتن خواص بسیار، بسیار کم کالری است. این نوع کدو به صورت پخته، در هر فنجان 245 گرمی، تنها حدود 50 کیلوکالری انرژی دارد. این 1 فنجان همچنین دارای 1.8 گرم پروتئین، 12 گرم کربوهیدرات و 2.7 گرم فیبرغذایی است.
از نظر ویتامینها و مواد معدنی، کدو حلوایی مقدار قابل توجهی ویتامین A یعنی 703 میکروگرم در فنجان، را دارا است. طبق اعلام موسسه ملی بهداشت (NIH)، این میزان، 78 درصد از نیاز روزانه افراد به این ویتامین است که از سلامت سیستم ایمنی، بینایی و رشد سلولی پشتیبانی میکند. دلیل رنگ نارنجی این میوه نیز، وجود بتاکاروتن است که زمینه ساز تولید ویتامین A است.
کدو تنبل همچنین منبع خوبی از ویتامین سی، به میزان 13 درصد نیاز روزانه و پتاسیم،12 درصد نیاز روزانه هر فرد است. بر اساس گزارش NIH، ویتامین C مانند ویتامین A، سیستم ایمنی بدن را حفظ میکند. این ویتامین همچنین نقش ویژه ای در بهبود زخمها و محافظت از سلولها در برابر آسیب ایفا میکند. پتاسیم نیز به سراسر بدن کمک میکند. عملکرد صحیح کلیهها، ماهیچهها و قلب و نظارت بر پاسخهای عصبی، از جمله فواید پتاسیم است.
کدو حلوایی همچنین حاوی مقداری روی است که حدود 5 درصد نیاز روزانه است. روی به متابولیسم و عملکرد سیستم ایمنی کمک میکند. همچنین موجب رشد و نمو بدن میشود، به همین دلیل برای زنان باردار و کودکان بسیار حیاتی است.
دانههای خوراکی یا تخم کدو نیز مزایای زیادی دارد. این دانهها سرشار از آنتی اکسیدان و حاوی مواد معدنی زیادی هستند که بدن برای سلامت مطلوب به آنها نیاز دارد. به گفته انجمن قلب آمریکا، تخمه کدو به ویژه دارای فیبر و منیزیم است. علاوه بر این، مطالعه ای که در 2013 در Nutrition and Cancer منتشر شد نشان داد که دانه کدو تنبل ممکن است از سرطان سینه نیز جلوگیری کند.
فواید کدو تنبل برای بدن
با توجه به اینکه کدو تنبل دارای مواد مغذی فراوانی است، فواید زیر را نیز برای بدن به همراه دارد:
1. افزایش بتا کاروتن:
کدو تنبل درست مانند پسرعموهای نارنجی خود، هویج و سیب زمینی شیرین، سرشار از بتاکاروتن است. بدن شما این آنتی اکسیدان را به ویتامین A تغییر میدهد. شما برای تقویت بینایی، دفع میکروبها و عملکرد صحیح سلامت قلب، ریهها، کلیهها و سایر اندامها به این ویتامین نیاز دارد.
2. تقویت حس بینایی:
یک لیوان کدو تنبل می تواند 200 درصد از میزان توصیه شده روزانه ویتامین A را به شما ارائه دهد. در صورت مصرف این ویتامین، چشمان شما، از شما تشکر خواهند کرد. ویتامین A به شما کمک میکند چشمهای سالمی داشته باشید و وضوح بیشتری را، به ویژه در شرایط کم نور، مشاهده کنید.
3. کاهش خطر ابتلا به سرطان:
خوردن ویتامین A از طریق کدو تنبل، یک فایده مهم دیگر را به همراه دارد که شامل کاهش خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان، مانند سرطان ریه یا پروستات است. مطالعات نشان میدهد این فایده تنها زمانی حاصل میشود که شما غذاهای حاوی ویتامین A بخورید. مکملها چنین خاصیتی برای شما نخواهند داشت.
4. تقویت سیستم ایمنی بدن:
کدو تنبل علاوه بر بتاکاروتن، ویتامین C، ویتامین E، آهن و فولات دارد که همه آنها سیستم ایمنی بدن شما را تقویت میکنند. مصرف کدو تنبل بیشتر در رژیم غذایی، میتواند به سلولهای ایمنی شما کمک کند تا بهتر میکروبها را دفع کرده و در صورت ایجاد زخم، روند بهبود را تسریع کند.
5. تنظیم فشار خون:
رنگ نارنجی کدو تنبل همچنین، نشانه سرشار بودن آن از پتاسیم است. این ماده معدنی، برای کاهش فشار خون بسیار مهم است. دانه های کدو تنبل بدون نمک نیز، مملو از مواد معدنی و استرولهای گیاهی هستند که سطح کلسترول HDL را افزایش میدهند و به کاهش فشار خون نیز کمک میکنند.
6. کاهش خطر سکته مغزی و افزایش سلامت استخوان:
خبرهای خوب بیشتر در مورد قدرت پتاسیم در کدو حلوایی نیز وجود دارد. مطالعات نشان میدهد که سطح بالای پتاسیم میتواند خطر سکته مغزی، سنگ کلیه و دیابت نوع 2 را کاهش دهد. پتاسیم همچنین ممکن است تراکم مواد معدنی استخوان را افزایش داده و سلامت استخوان شما را افزایش دهد.
7. کمک به کاهش وزن و سلامت دستگاه گوارش:
کدو تنبل سرشار از فیبر و کم انرژی است. این بدان معناست که این میوه، احساس سیری را در شما ایجاد میکند، بدون این که به میزان انرژی کلی غذای روزانه شما اضافه کند. اگر به دنبال راهی سالم برای سیر شدن هستید، کدو تنبل غنی از مواد مغذی گزینه مناسبی است. جذب فیبر در رژیم غذایی شما سلامت گوارش را نیز افزایش میدهد.
8. بهبود کیفیت خواب:
تخمه کدو تنبل دارای اسید آمینه تریپتوفان است که به ساخت مادهای به نام سروتونین کمک میکند. سروتونین علاوه بر اینکه احساس خوبی به شما میدهد، نقش مهمی در ارتقاء خواب خوب دارد.
9. تسکین پوست:
قدرت آنتی اکسیدانی بتاکاروتن موجود در کدو تنبل، برای مقابله با اثرات پیری روی پوست شما نیز مفید است. همچنین به تسکین التهاب کمک میکند. این امر باعث آرامش و شادابی پوست و بدن شما میشود.
10. سلامت قلب:
با افزایش مصرف فیبر، احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی کاهش مییابد. کدو تنبل از فیبر غذایی سرشار است. اما این فقط فیبر نیست که از ضربان قلب شما مراقبت میکند. ویتامین A و پتاسیمی که هنگام افزودن کدو به رژیم غذایی خود دریافت میکنید نیز در سلامت قلب نقش دارند.
11. پیشگیری و کنترل دیابت:
گنجاندن این ماده غذایی مفید، در رژیم غذایی ممکن است به افراد در کنترل دیابت و سطح قند خون آنها کمک کند. یک مطالعه معتبر در سال 2019 نشان داد که ترکیبی از دو عصاره گیاهی، که یکی از آنها پلی ساکارید کدو تنبل بود، سطح قند خون را در موشها پایین آورد.
اگرچه این مطالعه شامل انسانها نشد، اما تحقیقات نشان داد که این ترکیبات گیاهی میتوانند دیابت نوع 2 را محدود کنند.
با توجه به تأثیر این نوع کدو بر قند خون، دانشمندان ممکن است بتوانند آنها را به یک داروی ضد دیابت تبدیل کنند، اگرچه مطالعات بیشتری لازم است.
12. تخمه کدو تنبل از بهبودی بعد از تمرین پشتیبانی میکند:
این که آیا آنها را روی سالاد میریزید یا آنها را با ماست میخورید، دانههای کدو حلوایی را میتوانید بعد از تمرین مصرف کنید. این دانهها حاوی پروتئین و روی هستند، که به ریکاوری پس از تمرین کمک میکنند.
13. محافظت از کبد:
کبد بیش از 500 عملکرد در بدن دارد، از جمله تجزیه چربی، پروتئین و کربوهیدراتها، حذف ترکیبات مضر از جریان خون و ذخیره ویتامینها و مواد مغذی ضروری. داشتن یک رژیم غذایی حاوی میوهها، سبزیجات و غذاهای غنی از آنتی اکسیدان مانند کدو تنبل، میتواند به عملکرد صحیح کبد کمک کند. همه اینها به دلیل آنتی اکسیدانهای اولیه کدو تنبل مانند ویتامین C و بتاکاروتن است.
چه کدو تنبلی را بخریم؟
اگرچه کدوهای بزرگتر، ظاهری جذابتر دارند، اما نوع کوچکتر آنها شیرینتر بوده و مناسب درست کردن دسر و کیکهای کدو حلوایی است.
در هنگام خرید، دقت کنید که پوست آن سالم و بدون زدگی نرم باشد. بهتر است ساقه متصل به کدو، خشک نباشد. کدوهایی با وزن 2 تا 3.5 کیلوگرم، انتخابهای مناسبتری خواهند بود.
روشهای طبخ کدو تنبل
راههای زیادی برای طبخ این میوه وجود دارد. با این نوع کدو نیز باید همانند سایر صیفیجات و میوهجات برخورد کنید به این معنی که آن را پوست بکنید. کدو حلوایی را میتوان به صورت آبپز و یا پوره درآورد و از آن در رسپیهای مختلف استفاده کرد.
یکی از غذاهای سنتی ایران که با این کدو طبخ میشود، خورشت کدو حلوایی است که طعم بسیار دل نشینی دارد. با کدو تنبل همچنین میتوان آش، حلوا، کوکو، بورانی، پودینگ، فرنی، کوکی، پای، سوپ، دلمه، نان، کشک کدو حلوایی، ترشی، اسموتی، قلیه کدو حلوایی، سالاد، خوراک، پاستا و تورتلینی نیز درست کرد.
با این همه تنوعی که در نوع طبخ و دستورهای غذایی این کدوی خوشمزه وجود دارد، در فصول پاییز و زمستان، از مصرف آن غافل نشوید و علاوه بر لذت از طعم آن، از مزایای بی شمار آن نیز بهرهمند شوید.
مضرات کدو تنبل
هیچ عارضه جانبی قابل توجهی برای خوردن کدو حلوایی وجود ندارد. کدو تنبل از نظر مواد مغذی بسیار غنی و همهکاره و با همه رژیمها نیز سازگار است. اگرچه همیشه بهتر است اگر در مورد گنجاندن یک غذای خاص در رژیم غذایی خود مطمئن نیستید، با پزشک خود مشورت کنید.