دهدارو | خرید آنلاین از داروخانه به سادگی هر چه تمام
نفخ، اتساع یا بزرگ شدن معده است. این احساس ناراحت کننده پری یا سفتی می‌تواند شکم شما را بزرگتر نشان دهد.
متأسفانه، مشخص کردن علت نفخ دشوار است. اگرچه علم به اینکه به ندرت یک نگرانی جدی برای سلامتی است، باید کمی احساس بهتری به شما بدهد. بسیاری از چیزها می‌توانند بدن ما را از حالت تعادل خارج کنند و منجر به نفخ شکم شوند که احساس می کنیم هرگز به خودی خود از بین نمی‌روند.
نفخ ممکن است به دلیل برخی غذاها یا عادات غذایی ایجاد شود، اما همچنین یک علامت رایج پریود است. بسته به علت خاص، راه‌های مختلفی برای تسکین آن وجود دارد.
این مقاله به بررسی علل و علائم نفخ می‌پردازد. همچنین نحوه پیشگیری و کاهش نفخ و همچنین زمانی که بهتر است به پزشک مراجعه کنید، توضیح می‌دهد.
علائم نفخ معده
علائم نفخ عبارتند از:
- ممکن است شکم شما بیرون بزند
- احساس سیری و یا ناراحتی
- ممکن است پوست اطراف معده شما کشیده و سفت شود
- بسته به علت، نفخ ممکن است با علائم دیگری مانند گرفتگی نیز همراه باشد.
چه چیزی باعث نفخ معده می‌شود؟
نفخ با برخی غذاها و نوشیدنی‌ها و همچنین عادات غذایی مرتبط است که باعث تجمع گازها در سیستم گوارشی می‌شود. اما علل بالقوه دیگری نیز وجود دارد.
چگونه غذا می خورید
- خوردن بیش از حد: بافت معده کشدار است. اما اگر در یک زمان مقدار بیشتری از آن را وارد معده خود کنید، ممکن است نفخ کنید.
- تند غذا خوردن: خوردن سریع غذا باعث می‌شود هوای زیادی ببلعید که می‌تواند منجر به نفخ شود.
آنچه شما مصرف می‌کنید
- جویدن آدامس و نوشیدن نوشابه‌های گازدار: اینها می‌توانند تأثیری مشابه سریع تند خوری داشته باشند.
- غذاهای پر فیبر: غذاهای غنی از فیبر می‌توانند باعث نفخ شوند، به خصوص اگر عادت به مصرف آنها نداشته باشید.
شرایط مرتبط
- یبوست: دفع مدفوع در روده‌ها می‌تواند باعث ایجاد گاز و اتساع قسمت تحتانی معده شود.
- حساسیت‌ها و عدم تحمل‌های غذایی: حساسیت‌های غذایی زمانی رخ می‌دهد که فرد چیزی می‌خورد که باعث واکنش ایمنی می‌شود. این واکنش ایمنی علائمی ایجاد می‌کند، اما تهدید کننده زندگی نیست. اگر دچار عدم تحمل غذایی هستید، بدن شما قادر به پردازش برخی محصولات نیست. مثلا: برخی از افرادی که نسبت به گلوتن، پروتئینی که در گندم و سایر غلات وجود دارد، حساس یا عدم تحمل هستند، ممکن است پس از خوردن غذاهای حاوی آن، گاز و نفخ را تجربه کنند.افرادی که عدم تحمل لاکتوز دارند لاکتاز ندارند، آنزیمی که برای هضم قند موجود در لبنیات لازم است. در نتیجه ممکن است پس از مصرف غذاهایی مانند شیر یا پنیر دچار معده درد و نفخ شوند.
- آلرژی‌های غذایی: این آلرژی زمانی رخ می‌دهد که فردی واکنش آلرژیک به غذای خاصی را تجربه کند. شایع‌ترین مقصرها تخم مرغ، شیر، لبنیات، بادام زمینی و آجیل درختی هستند
- بیماری سلیاک: این اختلال خود ایمنی توسط پروتئین گلوتن ایجاد می‌شود. پس از مصرف غذاهای حاوی گلوتن، سیستم ایمنی بدن به روده کوچک حمله می‌کند. این می‌تواند منجر به اسهال، نفخ، درد معده، سردرد و خستگی شود.
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS): این اختلال گوارشی می‌تواند منجر به نفخ، گرفتگی معده و اسهال شود. علائم معمولا پس از مصرف یک غذا یا نوشیدنی محرک ایجاد می‌شود.
نفخ معده همچنین ممکن است ناشی از نوسانات هورمونی باشد که در طول قاعدگی رخ می‌دهد.
چه مدت طول می‌کشد تا نفخ به طور طبیعی از بین برود؟
اینکه این مشکل چقدر سریع برطرف شود، بستگی به این دارد که در وهله اول چه چیزی منجر به آن شده است. خبر خوب این است که معمولاً در اکثر موارد یک شبه ناپدید می‌شود. اتساع شکم به طور طبیعی در طول روز در پاسخ به مصرف خوراکی یا غذا خوردن رخ می‌دهد. بنابراین معمولاً پس از اجابت مزاج فروکش می‌کند. بدانید که معده شما پس از مصرف غذا دوباره منبسط می‌شود و این کاملا طبیعی است.
راهکارهای درمان و یا پیشگیری از نفخ معده
باز هم لازم به ذکر است، نفخ معمولاً در عرض 24 ساعت به خودی خود از بین می‌رود، اما در اینجا چند راه حل کوتاه مدت و بلند مدت برای کمک به این روند و جلوگیری از وقوع آن وجود دارد.
پروبیوتیک مصرف کنید
برخی از مکمل‌های پروبیوتیک بدون نسخه می‌توانند باعث ایجاد گاز، نفخ معده یا سایر علائم گوارشی شوند، اما مصرف غذاهای واقعی مملو از این باکتری سالم روده می‌تواند مفید باشد.
ماست یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای دریافت پروبیوتیک‌ها در رژیم غذایی شماست. همچنین می‌توانید سبزیجات تخمیری مانند کلم‌ترش یا چیزهایی مانند کومبوچا و کفیر مصرف کنید، اما احتیاط کنید، زیرا این محصولات ممکن است حاوی مقدار زیادی قند نیز باشند که می‌تواند برای سلامت دستگاه گوارش مضر باشد.
هیدراته بمانید
احتمالاً قبلاً به شما گفته شده است که باید آب بیشتری بنوشید، اما این امر به ویژه در صورتی صادق است که دائماً نفخ دارید. آب مدفوع شما را نرم می‌کند، که دفع آن را راحت‌تر خواهد کرد و نفخ را به شکل گاز و یبوست کاهش می‌دهد. هیدراتاسیون خوب همچنین‌ترشحات مخاطی روده و تحرک کلی روده شما را افزایش می‌دهد، بنابراین آب بنوشید!
مراقب مصرف نمک خود باشید
اگر بعد از یک وعده غذایی مخصوصاً نمکی احساس نفخ معده می‌کنید، می‌توانید سدیم را سرزنش کنید. مصرف بیش از حد این ماده باعث می‌شود کلیه‌های شما آب را حفظ کنند. خبر خوب این است که کاهش سدیم به کلیه‌های شما کمک می‌کند تا تمام آب اضافی بدنتان را دفع کنند، که به شما کمک می‌کند پف‌کردگی را از بین ببرید.
او توصیه می‌کند گوشت‌ها و محصولات تازه را به جای گوشت‌های از پیش بسته‌بندی شده انتخاب کنید، نمکدان را در شام کنار بگذارید و ادویه‌های خوش‌طعم مصرف کنید. همچنین وعده‌های غذایی خود را در خانه به جای ناهارخوری آماده کنید و برچسب‌های مواد غذایی را از نظر محتوای سدیم به دقت مطالعه کنید. سازمان غذا و دارو توصیه می‌کند که بیش از 2300 میلی گرم سدیم در روز مصرف نکنید (این فقط یک قاشق چای خوری نمک است).
پتاسیم بیشتری به رژیم غذایی خود اضافه کنید
اگر از سیب زمینی سرخ کرده‌ای که در ناهار سفارش داده‌اید پشیمان هستید، سعی کنید برای تسکین نفخ، یک موز غنی از پتاسیم بخورید.
پتاسیم می‌تواند به کلیه‌ها کمک کند تا نمک را از بین ببرند، که ممکن است به احتباس آب کمک کند. اگر موز مورد علاقه شما نیست، پرتقال و توت فرنگی نیز منابع خوبی از پتاسیم هستند.
کمی عرق کنید
لازم نیست هر روز 2 کیلومتر بدوید، اما انجام برخی فعالیت‌های بدنی منظم، ممکن است باعث شود همه چیز به آرامی در شکم شما حرکت کند.
دو دلیل وجود دارد که چرا یک پیاده روی کوتاه – به خصوص بعد از خوردن یک وعده غذایی بزرگ – می‌تواند به میزان قابل توجهی نفخ معده را کاهش دهد. اول، ورزش تحرک روده بزرگ را افزایش می‌دهد، که مدت زمانی که مدفوع شما در شکم می‌ماند را کاهش می‌دهد. ثانیاً، ورزش ضربان قلب و تنفس شما را افزایش می‌دهد که جریان خون به روده را نیز افزایش می‌دهد. این ماهیچه‌های روده شما را تشویق می‌کند تا برای بیرون راندن مدفوع سخت‌تر کار کنند.
خودتان را ماساژ دهید
اگر نمی‌خواهید هیچ تغییری در رژیم غذایی ایجاد کنید تا نفخ معده خود را از بین ببرید، می‌توانید از ماساژ آماتور شکم استفاده کنید، که راهی مطمئن برای رفع یبوست است.
یک ماساژ اساسی شامل حرکت نوک انگشتان در یک حرکت دایره‌ای روی شکم است، از سمت راست پایین شروع می‌شود و در جهت عقربه‌های ساعت به سمت قفسه سینه حرکت می‌کند، سپس از عرض و پایین به سمت لگن می‌رود.
همیشه به دنبال راه‌هایی برای مصرف سبزی‌های برگ دار باشید
از آنجایی که سبزیجات برگ سبز مانند کلم پیچ و اسفناج منبع خوبی از فیبر نامحلول هستند، به روده بزرگ کمک می‌کنند تا مدفوع تولید کند و در نتیجه گاز و نفخ معده را کاهش می‌دهد.
این سبزیجات همچنین کالری کمی دارند، بنابراین بسیار متنوع هستند. می‌توانید آنها را به صورت خام در سالاد بخورید یا آنها را در سوپ، خورش، تخم مرغ، اسموتی، ساندویچ و تاکو بیفزایید بدون اینکه کالری زیادی به وعده غذایی خود اضافه کنید.
سعی کنید هر روز چند وعده غذایی کوچک داشته باشید
اگر چند ساعت بین وعده‌های غذایی منتظر بمانید، زمانی که زمان غذا فرا می‌رسد، در نهایت عصبی خواهید شد و این ممکن است منجر به پرخوری شود.
پرخوری باعث می‌شود معده بزرگتر از حد معمول به نظر برسد. اما مصرف چند وعده‌ی غذایی کوچک در طول روز می‌تواند از این شکم منبسط شده جلوگیری کند.
لبنیات را کاهش دهید
در بیماران مبتلا به عدم تحمل لاکتوز، این قند به طور ناکافی هضم می‌شود و به عنوان منبع غذایی برای باکتری‌های روده بزرگ عمل می‌کند و گاز بیشتری تولید می‌کند و این باعث احساس نفخ می‌شود.
از آنجایی که محصولات لبنی حاوی لاکتوز هستند، اجتناب از لبنیات بهترین راه برای کاهش نفخ برای افرادی است که به لاکتوز حساسیت دارند.
مرغ کبابی یا پخته را به جای سرخ شده انتخاب کنید
واضح است که مرغ سرخ شده خوشمزه است، اما باید مصرف آن بیشتر یک استثنا باشد. غذای سرخ کردنی برای معده شما سفت‌تر است و ممکن است مقصر گاز و نفخ معده باشد.
نسخه‌های سرخ‌شده غذا معمولاً چربی بیشتری را جذب می‌کنند. این می‌تواند باعث ناراحتی دستگاه گوارش شود. تا جایی که ممکن است، گوشت و غذاهای دریایی را به جای سرخ کردنی، کبابی یا پخته انتخاب کنید.
به راحتی از غذاهای فرآوری شده استفاده نکنید
غذاهای فرآوری شده سریع و آسان هستند، اما در بخش نفخ معده هیچ لطفی به شما نمی‌کنند. این غذاها معمولاً سرشار از سدیم هستند که باعث احتباس آب و در نتیجه نفخ یا احساس نفخ می‌شود.
اگر دوست دارید چیزی ترد بخورید، سعی کنید تنقلات سالم و بدون نفخ مانند چوب هویج یا بادام بدون نمک را در دسترس داشته باشید.
مصرف زنجبیل خود را افزایش دهید
زنجبیل می‌تواند به افزایش تحرک در سیستم گوارش شما کمک کند. این ادویه کمک می‌کند تا غذا سریعتر از دستگاه گوارش عبور کند. این امر مدت زمان حفظ غذا در روده را کاهش می‌دهد، بنابراین احتمال کمتری دارد که تخمیر و منجر به تولید گاز و نفخ معده شود.
می‌توانید زنجبیل را به چای خود اضافه کنید یا آن را روی غذاها بپاشید تا طعم بیشتری پیدا کند.
سبزیجات خود را بپزید
سبزیجات خام بسیار خوشمزه هستند، اما می‌توانند به ایجاد نفخ معده کمک کنند. اگر مشکلات جدی نفخ دارید، «سبزیجات پخته، مخصوصاً سبزیجات چلیپایی را بخورید، مانند کلم بروکلی و گل کلم که قبلاً ذکر شد. پخت و پز به نرمی الیاف کمک می‌کند تا هضم آنها آسان‌تر شود.
دانه رازیانه را به غذای خود اضافه کنید
دانه‌های رازیانه معده شما را آرام می‌کنند و به گاز اجازه عبور می‌دهند و همچنین نفخ معده را تسکین می‌دهند. می‌توانید دانه‌ها را روی تقریباً هر ظرفی بپاشید تا عطر و طعمی داشته باشید یا چای رازیانه را امتحان کنید، که می‌تواند کمک کند.
چای نعناع یا بابونه را میل کنید
هم چای نعناع و هم چای بابونه برای آرامش دستگاه گوارش شناخته شده‌اند. بهتر است یک جرعه در صبح بنوشید تا نفخ را قبل از شروع آن متوقف کنید، یا سعی کنید زمانی که احساس نفخ داشتید، یک جرعه بنوشید تا به رفع آن کمک کنید.
قرص زغال چوب مصرف کنید
زغال چوب در بدن شما با اتصال به گاز و سپس عبور آن از سیستم شما کار می‌کند. اگر تجربه نفخ معده بدی دارید، این گزینه خوبی برای امتحان کردن است.
با این حال، نباید از قرص‌های زغال چوب به طور منظم استفاده کنید زیرا می‌توانند با سایر مواد مغذی نیز پیوند بخورند. چنانچه هر دارویی مصرف می‌کنید، قبل از استفاده از این قرص‌ها با پزشک خود صحبت کنید، زیرا زغال چوب نیز ممکن است اثربخشی داروی شما را کاهش دهد.
چه زمانی باید به یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی مراجعه کرد
نفخ معده به ندرت نشانه‌ای از یک مشکل جدی پزشکی است. اگر بعد از مصرف برخی غذاها متوجه نفخ شدید، آن را با پزشک خود در میان بگذارید. ممکن است حساسیت یا عدم تحمل غذایی داشته باشید.
یک دفترچه غذایی داشته باشید و غذاهایی که موجب نفخ و دیگر علائم گوارشی می‌شوند را یادداشت کنید. حتما علائم دیگر را نیز یادداشت کنید.
نفخ که طولانی مدت است و به تغییرات در عادات غذایی یا درمان‌های OTC پاسخ نمی‌دهد، گاهی اوقات می‌تواند با بیماری‌ها و شرایط خاصی همراه باشد که تشخیص و برنامه درمانی رسمی را ایجاب می‌کند.
علاوه بر مواردی که قبلاً ذکر شد، مانند IBS و بیماری سلیاک، این شامل نارسایی کلیه یا قلب نیز می‌شود. که هر دو می‌توانند باعث تجمع مایع در شکم شوند.
اگرچه ممکن است بتوانید نفخ معده مزمن را نادیده بگیرید یا یاد بگیرید که با نفخ مزمن زندگی کنید، اما هنوز ارزش آن را دارد که آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
