کبد چرب بیماری شایع این روزها
کبد بزرگترین عضو بدن است. این بافت به شما کمک میکند تا غذا را هضم و انرژی را ذخیره کنید و سموم بدن خود را از بین ببرید. وجود چربی در کبد هر انسانی طبیعی است اما اگر این میزان بیشتر از 5 درصد وزن آن باشد، کبد چرب خوانده میشود. این وضعیت ممکن است منجر به التهاب و آسیب کبد شود.
دو نوع کبد چرب وجود دارد :
1- بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) نوعی بیماری کبد چرب است که با مصرف الکل ارتباطی ندارد
2- بیماری کبد چرب الکلی که استئاتوهپاتیت الکلی نیز نامیده میشود. ناشی از مصرف بیش از حد الکل میباشد
زنان به دلیل تغییرات هورمونی، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. به همین دلیل توجه به علائم کبد چرب در زنان اهمیت زیادی دارد.
آیا کودکان هم به کبد چرب مبتلا میشوند؟
متاسفانه در چند سال اخیر تعداد کودکانی که به بیماری کبد چرب مبتلا میشوند، در حال افزایش است. کبد چرب غیرالکلی شایعترین نوع این بیماری بین کودکان است؛ اما با تشخیص به موقع و درمان این بیماری، میتوان از مشکلات جدی برای کودکان در سنین پایین پیشگیری کرد.
افرادی که بیشتر در معرض خطر بیماری کبد چرب قرار دارند
اصولا این بیماری در افرادی که مبتلا به موارد ذیل باشند شایع تر است. این موارد عبارتند از:
- دیابت نوع 2
- چاقی مفرط
- میانسالی یا سالمندی (اگرچه کودکان نیز میتوانند مبتلا به این بیماری شوند.)
- مقدار کلسترول و تری گلیسرید بالای خون
- فشار خون بالا
- مصرف برخی از داروهای خاص، مانند کورتیکواستروئیدها و داروهای ضد سرطان
- ابتلا به برخی از اختلالات متابولیک مانند سندرم متابولیک
- کاهش وزن سریع در یک دورهی زمانی کوتاه
- ابتلا به عفونتهای خاص مانند هپاتیت C
- تماس شغلی با برخی سموم خاص
زمینه های ژنتیکی و وراثتی نیز ممکن است خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش دهند.
علل به وجود آمدن کبد چرب در افراد
- مصرف الکل و مشروبات الکلی
- مصرف مواد غذایی چرب
- اضافه وزن
- نداشتن فعالیت بدنی سالم یعنی همان ورزش و تحرک مفید
- سوء تغذیه و فشار خون بالا
- بارداری
- مصرف داروهایی همچون آسپرین و تتراسایکلین و استامینوفن هستند.
علائم بیماری کبد چرب
- احساس خستگی و بیحالی مداوم
- کاهش وزن و اشتها
- حالت تهوع
- ضعف عمومی
- درد در مرکز و یا سمت راست بخش بالای شکم
- سردرگمی، مشکل در تمرکز
- گیجی
علائم کبد چرب روی پوست و مو که نباید نادیده گرفته شوند
معمولا علائم و عوارض کبد چرب روی پوست، بیشتر از علائم این بیماری روی موها است. بعضی از مهمترین و شایعترین علائم شامل موارد زیر است:
- خارش پوست
خارش از علائم کبد چرب حاد یا سیروز کبدی است. با افزایش چربی در کبد و خون، میزان نمک زیر پوست بالا میرود و باعث خارش پوست میشود.
- ریزش مو
ریزش غیرطبیعی موها از نشانه ابتلا به کبد چرب محسوب میشود.
- قرمزی کف دست
قرمزی و خارش کف دست و همچنین خشکی پوست از عوارض کبد چرب است. رابطه اگزما با کبد به اختلال در سطح هورمونها در بدن برمیگردد.
- پوست رنگپریده
با تجمع چربی در کبد و اختلال در عملکرد آن، میزان آمونیاک در خون افزایش مییابد. این موضوع مانع جذب آهن در بدن و در نتیجه کمخونی میشود. رنگپریدگی و کبودی پوست را میتوان از نشانههای بیرونی این بیماری دانست.
- آکنه
آکنه به دلیل افزایش چربی پوست ایجاد میشود. کبد وظیفه کنترل هورمونها را دارد؛ به همین دلیل زمانی که آسیب ببیند، سطح ترشح این هورمونها تغییر میکند و با تولید بیشتر چربی باعث آکنه در پوست میشود.
راه های تشخیص بیماری کبد چرب:
- آزمایش خون
- معاینه بدنی بیمار مبتلا به کبد چرب
- سابقه پزشکی بیمار مبتلا به کبد چرب
راهکارهای کلی برای درمان کبد چرب:
- داشتن رژیم غذایی مناسب به خصوص رژیم غذایی حاوی میوه ها و سبزیجات و غذاهای کم چرب
- مصرف سیر و پیاز, چغندر , کلم و..
- مصرف آب لیمو ترش در آب داغ البته این روش برای افرادی که مشکل معده دارند توصیه نمی شود
- کاهش وزن
- خودداری از مصرف خودسرانه دارو در زمان هر نوع بیماری
- مصرف ویتامین E البته به اندازه و با مشورت با پزشک
- ترک مخدرات
- ورزش
- خودداری از مصرف مواد غذایی فریز شده – زود پز شده – ترشیجات – رب – سس ها – نمک زیاد – چای پر رنگ – فست فودها – آب همراه غذا – دوغ همراه غذا -تنقلات شور – روغن های سرخ کردنی – لبنیات پر چرب و..
تغییر سبک زندگی باعث بهبود کبد چرب:
- از رژیم غذایی سالم استفاده کرده و نمک و شکر را محدود کنید. بعلاوه مصرف مقادیر زیاد میوه و سبزیجات میتواند کمک کننده باشد.
- واکسیناسیون علیه بیماری های هپاتیت A و B ، آنفولانزا و ذات الریه پنوموکوکی را انجام دهید. اگر همزمان با کبد چرب به بیماری هپاتیت A یا B مبتلا شوید، احتمالاً این ابتلا همزمان منجر به نارسایی کبدی خواهد شد. در مبتلایان به بیماری مزمن کبدی احتمال ابتلا به عفونت های ریوی فوق الذکر افزایش می یابد، بنابراین واکسیناسیون علیه این بیماریها برای پیشگیری حائز اهمیت است.
- به طور منظم ورزش کنید. فعالیت فیزیکی منظم به کاهش وزن و چربی در کبد کمک کند.
قبل از استفاده از مکمل های غذایی مانند ویتامین ها یا سایر داروهای مشابه یا اقدامات پزشکی خاص با پزشک خود مشورت کنید. برخی از داروهای گیاهی می توانند به کبد شما آسیب برسانند.
میوه ها و سبزیجات مفید برای کنترل و کاهش شدت کبد چرب شامل :
- انواع کلم
- چغندر
- رزماری
- سیب سبز
- گریپ فروت و دارابی
- موز
- گردو
- بادام زمینی
- بادام تلخ
- عناب
- خربزه و طالبی