همانطور که میدانید غدد درون ریز بدن ترکیباتی به نام هورمون ترشح میکنند. این ترکیبات از طریق خون وارد سلولهای مختلف یا بافتهای گوناگون بدن میشوند و در هر قسمت با انجام یک سری اعمال شیمیایی نقش خود را ایفا میکنند. به طور کلی هورمونها از طریق سنتز آنزیمها سوخت و ساز بدن را تنظیم میکنند.
تستوسترون نوعی هورمون جنسی است که توسط غدد جنسی مردانه ترشح میشود و در پیدایش صفات جنسی ثانویه موثر است. در این مقاله درباره این هورمون و راههای افزایش آن یعنی افزایش تستوسترون طبیعی صحبت میکنیم. پس با دهدارو همراه باشید.
تستوسترون چیست ؟!
تستوسترون هورمونی است که سبب افزایش ویژگیهای جنسی مردانه میشود. هورمونها همان پیامرسانهای شیمیایی هستند که سبب شروع تغییرات مورد نیاز در بدن میشوند. خانمها نیز معمولا هورمون تستوسترون را تولید میکنند اما میزان آن کمتر است. تستوسترون نوعی هورمون آندروژن است (یعنی هورمونی که مسئول شکلگیری ویژگیهای مردانه است)، که توسط انواعی از سلولها در بیضه تولید میشود که به آنها سلولهای لیدیگ میگویند. این هورمون پس از آنکه تولید شد وارد گردش خون میشود تا عملکرد خود را ایفا کند و میزان آن در بدن توسط مغز و غذه هیپوفیز کنترل میشود.
فواید تستوسترون
تستوسترون در مردان تنظیم کردن برخی از اعمال بدن را برعهده دارد که تنها یکی از آنها تولید اسپرم است. سایر فواید تستوسترون شامل موارد زیر است:
- تحریک میل جنسی
- تراکم استخوان
- توزیع چربی
- اندازه و قوت عضله
- تولید گلبول قرمز
بدون میزان کافی از تستوسترون مردها نابارور میشوند؛ زیرا تستوسترون به بلوغ اسپرمها کمک میکند که همان عمل باروری مردان هستند.
علاوهبر هورمون جنسی مردانه بودن، تستوسترون، در زنان نیز به تحریک میل جنسی، تراکم استخوان و قدرت ماهیچهای میانجامد. اما بالا بودن میزان آن در زنان سبب ایجاد طاسی و ناباروری میشود که به دلیل افزایش خصوصیات مردانه در زنان است.
افزایش اندازه ماهیچهها و همچنین توانایی و قدرت آنها دلیلی است که از این هورمون در بدنسازی و بهخصوص برای مردان بسیار استفاده میشود.
ترشح هورمون تستوسترون در بانوان چه فواید و چه عوارضی دارد؟
همانطور که اشاره شد این هورمون در بانوان به میزان کمتری ترشح میشود و به تحریک میل جنسی، قدرت عضلانی و تراکم استخوان آنها کمک میکند. اما اگر این هورمون بیشتر از اندازه تولید شود میتواند منجر به افزایش ویژگیهای مردانه، ناباروری و طاسی در بانوان شود.
چرا تستوسترون در مردان کاهش مییابد؟
هورمون تستوسترون یکی از مهمترین هورمونهای بدن است که با افزایش سن ترشح آن کاهش پیدا میکند. معمولا از ۳۰ سالگی به بعد هر سال ۱ درصد از ترشح این هورمون کاسته میشود. اما برخی موارد نیز وجود دارد که در کاهش ترشح این هورمون موثر است. این موارد به شرح زیر است:
- مصرف زیاد الکل
- مصرف دخانیات و برخی داروها
- افزایش فشار خون
- کلسترول بالا
- استفاده از هورمونهای آنابولیک
- اضافه وزن
- تومور هیپوتالاموس و هیپوفیز
- آسیب به بیضهها در اثر ضربه یا بیماری
- بیماریهای کبدی و دیابت
- بیماریهای ارثی نظیر سندروم داون
- انجام شیمی درمانی یا رادیوتراپی جهت درمان سرطان
کاهش هورمون تستوسترون چه عوارضی دارد؟
همانطور که ذکر شد تستوسترون برخی اعمال بدن را تنظیم میکند. پس کاهش آن برای بدن مشکلاتی ایجاد میکند. از عوارض کاهش تستوسترون میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ناباروی
- عدم نعوذ
- ریزش مو
- کاهش میل جنسی
- افزایش چربی در بدن
- کاهش توده عضلانی
- خستگی دائمی
- افسردگی
- اختلال خواب
- بزرگ شدن سینهها
- راههای افزایش تستوسترون
راههای طبیعی برای افزایش تستوسترون
استفاده از ویتامینها و مکملها
بعضی از مواد مغذی در افزایش تستوسترون طبیعی موثر هستند:
مکمل ویتامین D
استفاده از مکملها نظیر قرص ویتامین D سبب افزایش تستوسترون طبیعی میشود. البته این ویتامین توسط نور خورشید نیز جذب بدن میشود و شیر غنی شده، غلات، ماهی سالمون و روغن ماهی نیز منابع خوبی برای تامین این ویتامین هستند.
قرص منیزیم
مکملهای منیزیم نیز در متعادل نگه داشتن سطح تستوسترون نقش دارند. البته در صورتی که بدن با کمبود آن مواجه باشد. لازم به ذکر است که استفاده از این مکملها برای افراد ورزشکار باعث تولید تستوسترون بیشتر میشود.
هورمون DHEA
هورمون DHEA هورمونی است که بر میزان ترشح تستوسترون و هورمونهای تاثیر گذار بر ترکیبات بدن تاثیر میگذارد. معمولا این هورمون با افزایش سن کاهش پیدا میکند. در ضمن استفاده از ماهی و تخم کتان که حاوی چربیهای مفید هستند؛ به استفاده بهتر بدن از این هورمون کمک میکنند.
کراتین
استفاده از کراتین به میزان کمی در تولید تستوسترون موثر است. اما همین مقدار اندک در بدن تاثیر زیادی دارد.از منابع حاوی کراتین میتوان به ماهی تن، سالمون و گوشت گاو اشاره کرد.
مکمل زینک
کمبود زینک یا همان روی نیز باعث کاهش ترشح تستوسترون میشود. البته آزمایشات نشان میدهد استفاده از قرص زینک در مدت معینی میتواند به افزایش تستوسترون طبیعی کمک کند. نکتهای که باید در نظر داشت این است که منیزیم و روی از طریق غلات کامل، تخم کتان، تخم کدو و سبزیجاتی که برگ تیره دارند؛ تامین میشود. اما به طور کلی استفاده از مکملهایی نظیر مکمل پری هورمونها، امگا ۳ و قرص ویتامین D به افزایش این هورمون کمک میکند.
میتوان بهجای استفاده از داروها و هورمونها، از راههای طبیعی به افزایش تستوسترون کمک نمود. با اینحال نمیتوان با دلایل علمی اثبات کرد نسبت به مصرف داروهای شیمیایی چه تاثیری دارد. چنانچه دارویی مصرف میکنید و یا تحت نظر پزشک هستید درباره مصرف این غذاها با او مشورت کنید. ویتامینهایی که باعث افزایش میزان تستوسترون در بدن میشوند شامل ویتامین D، DHEA، ال آرژنین و زینک است. همچنین غذاهایی همچون سیر، ماهی تن، زرده تخم مرغ، صدف، جنسینگ مالزیایی و… به افزایش تستوسترون در بدن کمک میکنند.
همچنین با کاهش وزن سریع و کنترل چربی و فشار خون میتوانید به افزایش سطح تستوسترون خود کمک کنید و چنانچه میخواهید ماهیچههای بیشتری داشته باشید، ورزش را به سبک زندگی خود اضافه نمایید. به همین دلیل به یک رژیم غذایی اصولی برای لاغری شدن نیاز دارید که نهتنها پیشرفت شما پیگیری شود، بلکه در کنار آن قادر باشید یک ورزش مناسب دریافت نمایید
نگه داشتن تستوسترون در سطح مطلوب چه اهمیتی دارد؟
همانطور که میدانید هورمون تستوسترون نقش بسزایی در عملکرد بهتر بدن دارد و کمبود آن نیز بر بسیاری از قسمتهای بدن تاثیر گذاشته و فعالیت آنها را دچار اختلال میکند. در این بین برای جبران این هورمون مکملهای زیادی تولید شده است که تاثیری ندارند یا میزان تاثیر آنها محدود است. برای مثال برخی از این مکملها برای افراد سالم قابل استفاده است. برخی دیگر نیز برای افراد نابارور موثر است. البته تعدادی مکمل نیز وجود دارد که برای ورزشکارانی که در اثر فعالیتهای ورزشی زیاد و مداوم ترشح تستوسترون در بدن آنها کاهش یافته مناسب است.
داروی افزایش تستوسترون در مردان
برای افزایش سطح تستوسترون در مردان از دارویی به نام متیل تستوسترون استفاده میشود. این دارو در مواقعی که کمبود آندروژنها، نهان بودن بیضهها، بلوغ دیررس پسران، ناتوانی جنسی و سندروم کلیماکتریک وجود دارد، استفاده میشود.
تستوسترون درمانی
قبل از هر چیز باید به این نکته اشاره کرد که تستوسترون درمانی برای همه افراد کاربرد ندارد و استفاده از راهکارهای طبیعی برای افزایش تولید این هورمون مناسبتر است. متاسفانه با افزایش سن نیز نمیتوان به کمک دارو و مکمل تولید تستوسترون را افزایش داد. تنها در صورتی که بدن توان تولید این هورمون را نداشته باشد؛ تستوسترون درمانی انجام میشود. پس این روش برای کسانی که سطح این هورمون در بدن آنها پایینتر از حد طبیعی است؛ موثر است.
همانطور که در این مبحث دهدارو اشاره شد، تستوسترون یک هورمون جنسی است که در مردان به میزان بیشتر و در زنان به میزان کمتر تولید میشود. تستوسترون بالا در مردان باعث افزایش میل جنسی میشود. این هورمون نقشی تعیینکننده در بدن دارد و کاهش آن نیز بسیاری از فعالیتهای بدن را تحت تاثیر قرار میدهد. بنابراین این هورمون در بدن باید سطح متعادلی داشته باشد. البته به کمک رژیم غذایی مناسب میتوان به تولید تستوسترون طبیعی کمک کرد. مکملها نیز در کنار این رژیم غذایی به بهبود سطح این هورمون در بدن کمک میکنند.