دهدارو | خرید آنلاین از داروخانه به سادگی هر چه تمام
یکی از موضوعاتی که در بین والدین ایجاد نگرانی می‌کند، اختلال بیش فعالی و عدم تمرکز یا ADHD است. خانواده‌ها با کوچکترین شیطنت فرزندشان، تصور می‌کنند که بیش فعال است و دچار نگرانی می شوند. لازم است بدانید که هر شیطنت و بازیگوشی در فرزندان به معنای اختلال نیست. اتفاقا کودکان سالم، بازی می کنند و فعالیت بسیار بیشتری از ما بزرگسالان دارند.
ADHD مخفف عبارت Attention deficit Hyperactivity Disorder و یکی از شایع ترین اختلالات عصبی رشدی در دوران کودکی است. این اختلال معمولاً برای اولین بار در دوران کودکی تشخیص داده می‌شود و اغلب تا بزرگسالی ادامه می یابد.
اطلاع از علائم ونشانه‌های این اختلال، آشنایی با روش‌های تشخیص و انواع درمان‌های مرتبط با اختلال عدم تمرکز و بیش فعالی، به شما کمک خواهئ کرد تا از نگرانی‌های خود در رابطه با فرزندتان کم کنید و زندگی سالم‌تر و کم دغدغه‌تری داشته باشید. بنابراین تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
ADHD چیست؟
اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD) یکی از شایع ترین اختلالات روانی است که کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. ADHD همچنین بسیاری از بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علائم ADHD عبارتند از:
- بی توجهی (ناتوانی در حفظ تمرکز)
- بیش فعالی (حرکت بیش از حد که متناسب با محیط نیست)
- تکانشگری (اعمال عجولانه که در لحظه بدون فکر رخ می‌دهند)
تخمین زده می‌شود که 8.4٪ از کودکان و 2.5٪ از بزرگسالان دارای ADHD هستند. این اختلال اغلب برای اولین بار در کودکان مدرسه‌ای شناسایی می‌شود که منجر به اختلال در کلاس درس یا مشکلات مربوط به تکالیف مدرسه شود. در بین پسران شایع تر از دختران است.
علائم و نشانه های ADHD
طبیعی است که کودکان در زمان‌های مختلف در تمرکز و رفتار با مشکل مواجه شوند. با این حال، کودکان مبتلا به ADHD فقط با این رفتارها رشد نمی‌کنند. علائم ادامه می یابد، می‌تواند شدید باشد و می‌تواند در مدرسه، خانه یا با دوستان مشکل ایجاد کند.
کودک مبتلا به ADHD ممکن است از علائم زیر نیز رنج ببرد:
- زیاد رویاپردازی کند
- چیزهای زیادی را فراموش کند
- دست و پا بزند یا بی قراری کند
- زیاد حرف بزند
- اشتباهات از سر بی دقتی انجام داده یا ریسک‌های غیر ضروری را بپذیرد
- مقاومت در برابر وسوسه برای آنها سخت است
- در نوبت یا اجازه گرفتن در کلاس مشکل دارد
- در کنار آمدن با دیگران نیز مشکل دارد
انواع اختلال عدم تمرکز/بیش فعالی
بسته به اینکه کدام نوع علائم در فرد قوی‌تر است، سه نوع مختلف ADHD وجود دارد:
- عمدتاً بی توجه: سازماندهی یا تکمیل یک کار، توجه به جزئیات یا پیروی از دستورالعمل‌ها یا مکالمات برای فرد سخت است. فرد به راحتی حواسش پرت می‌شود یا جزئیات کارهای روزمره را فراموش می‌کند.
- ارائه عمدتاً بیش فعال- تکانشی: فرد زیاد بیقرار می‌شود و صحبت می‌کند. سخت است که برای مدت طولانی بی حرکت بنشینید (مثلاً برای یک وعده غذایی یا در حین انجام تکالیف). کودکان کوچکتر ممکن است به طور مداوم بدوند، بپرند یا بالا بروند. فرد احساس بی قراری می‌کند و با تکانشگری مشکل دارد. فردی که تکانشی است ممکن است حرف های دیگران را زیاد قطع کند، چیزهایی را از مردم بگیرد یا در زمان‌های نامناسب صحبت کند. برای فرد سخت است که تا نوبت خود را صبر کند یا به دستورات گوش دهد. فردی که تکانشگر است ممکن است بیش از دیگران تصادفات و جراحات داشته باشد.
- نوع ترکیبی: علائم دو نوع فوق به یک اندازه در فرد وجود دارد.
علل ADHD چه مواردی هستند؟
دانشمندان در تلاش هستند تا راه‌های بهتری برای مدیریت و کاهش شانس ابتلای فرد به ADHD، علت آن و عوامل خطر را بیابند. علل و عوامل خطر برای این اختلال ناشناخته است، اما تحقیقات فعلی نشان می‌دهد که ژنتیک نقش مهمی ایفا می‌کند. مطالعات اخیر نیز عوامل ژنتیکی را با عدم تمرکز/بیش فعالی، مرتبط می‌کند.
علاوه بر ژنتیک، دانشمندان در حال بررسی سایر علل احتمالی و عوامل خطر از جمله موارد زیر هستند:
- آسیب مغزی
- قرار گرفتن در معرض خطرات محیطی (مانند سرب) در دوران بارداری یا در سنین پایین
- مصرف الکل و تنباکو در دوران بارداری
- زایمان زودرس
- وزن کم هنگام تولد
تحقیقات از دیدگاه‌های رایج مبنی بر اینکه ADHD ناشی از خوردن بیش از حد قند، تماشای بیش از حد تلویزیون، فرزندپروری، یا عوامل اجتماعی و محیطی مانند فقر یا هرج و مرج خانوادگی است، پشتیبانی نمی‌کند. البته، بسیاری از چیزها، از جمله این موارد، ممکن است علائم را بدتر کنند. به خصوص در افراد خاص این موضوع صدق می‌کند. اما شواهد به اندازه کافی قوی نیستند که نتیجه گیری شود که آنها علل اصلی این اختلال هستند.
تشخیص ADHD چگونه است؟
تصمیم گیری در مورد اینکه آیا کودک مبتلا به ADHD است یا خیر، فرآیندی با چندین مرحله است. هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص اختلال وجود ندارد و بسیاری از مشکلات دیگر مانند اضطراب، افسردگی، مشکلات خواب و انواع خاصی از ناتوانی‌های یادگیری می‌توانند علائم مشابهی داشته باشند. یکی از مراحل این فرآیند شامل انجام یک معاینه پزشکی، از جمله تست‌های شنوایی و بینایی، برای رد سایر مشکلات با علائمی مشابه است. تشخیص ADHD معمولاً شامل چک لیستی برای ارزیابی علائم و گرفتن سابقه کودک از والدین، معلمان و گاهی اوقات از کودک است.
درمان‌های اختلال عدم تمرکز/بیش فعالی
در بیشتر موارد، ADHD با ترکیبی از رفتار درمانی و دارو درمان می‌شود. برای کودکان پیش دبستانی (4-5 ساله) مبتلا به این اختلال، رفتار درمانی، به ویژه آموزش برای والدین، به عنوان اولین خط درمان قبل از آزمایش دارو توصیه می‌شود. اینکه چه چیزی بهتر عمل می‌کند، می‌تواند به کودک و خانواده بستگی داشته باشد. برنامه‌های درمانی خوب شامل نظارت دقیق، پیگیری و ایجاد تغییرات در صورت نیاز در طول مسیر خواهد بود.
مدیریت علائم ADHD: سبک زندگی سالم
سلامت جسمی برای همه کودکان مهم است و می‌تواند به ویژه برای کودکان مبتلا به ADHD مهم باشد. علاوه بر رفتار درمانی و دارو درمانی، داشتن یک سبک زندگی سالم می‌تواند به کودک شما کمک کند تا راحت تر با علائم این اختلال، مقابله کند. در اینجا برخی از رفتارهای سالم وجود دارد که ممکن است کمک کند:
- ایجاد عادات غذایی سالم مانند مصرف مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل و انتخاب منابع پروتئین بدون چربی
- شرکت در فعالیت بدنی روزانه بر اساس سن
- محدود کردن مدت زمان استفاده روزانه از تلویزیون، رایانه، تلفن و سایر لوازم الکترونیکی
- رعایت میزان خواب توصیه شده در هر شب بر اساس سن
نقش تغذیه در کاهش علائم ADHD
غذاهای مختلف می‌توانند بر سطح انرژی و تمرکز تأثیر بگذارند. بنابراین، انتخاب‌های خاص ممکن است برای افراد مبتلا به اختلال بیش‌فعالی کمبود توجه بهتر باشد.
برخی تحقیقات نشان می‌دهد که پیروی از رژیم‌های غذایی خاص، مانند رژیم‌های غذایی حذفی، رژیم غذایی با چند غذا و رژیم مدیترانه‌ای، می‌تواند در مدیریت این اختلال نقش داشته باشد.
بهترین غذاها برای ADHD
برخی غذاها در ثابت نگه داشتن انرژی و سطح قند خون افراد و بهبود تمرکز بهتر هستند. این غذاها ممکن است به ویژه برای افراد مبتلا به اختلال عدم تمرکز مفید باشد.
موارد زیر ممکن است به ویژه برای این افراد مفید باشد:
غذاهای غنی از پروتئین
پروتئین برای سلامت مغز ضروری است و نقش کلیدی در تولید مواد شیمیایی مغز به نام انتقال دهنده های عصبی دارد. گنجاندن پروتئین در وعده غذایی از افزایش سطح گلوکز خون نیز جلوگیری می‌کند.
غذاهای غنی از پروتئین عبارتند از:
- محصولات حیوانی مانند انواع گوشت و مرغ
- ماهی و صدف
- لوبیا و عدس
- تخم مرغ
- آجیل
کربوهیدرات‌های پیچیده
مانند پروتئین، کربوهیدرات‌های پیچیده نیز می‌توانند به جلوگیری از افزایش قند خون کمک کنند. خوردن این نوع کربوهیدرات همچنین باعث می‌شود فرد مبتلا به ADHD برای مدت طولانی تری احساس سیری کند، که ممکن است مانع از خوردن غذاهای پر از قند شود.
علاوه بر این، وقتی افراد قبل از خواب آنها را می‌خورند، این غذاها ممکن است به کیفیت خواب کمک کنند.
غذاهای زیر حاوی کربوهیدرات های پیچیده هستند:
- میوه‌ها
- سبزیجات
- نان و پاستا سبوس دار
- برنج قهوه‌ای
- لوبیا و عدس
ویتامین ها و مواد معدنی
برخی از مطالعات ADHD را با سطوح پایین برخی از ریزمغذی‌ها، از جمله آهن، منیزیم، روی، ویتامین B6 و ویتامین D مرتبط می‌دانند. با این حال، مشخص نیست که آیا این سطوح پایین منجر به ایجاد ADHD می‌شود و آیا مصرف بیشتر این مواد مغذی می‌تواند علائم را بهبود بخشد.
با این وجود، همه آنها از مواد مغذی ضروری در رژیم غذایی هستند، بنابراین مصرف بیشتر غذاهای حاوی آنها بعید است که آسیبی ایجاد کند. افراد می‌توانند این مواد مغذی را در غذاهای زیر پیدا کنند:
- آهن: گوشت گاو، جگر، لوبیا قرمز و توفو
- روی: گوشت، صدف، لوبیا و آجیل
- منیزیم: دانه کدو تنبل، بادام، اسفناج و بادام زمینی
- ویتامین B6: تخم مرغ، ماهی، بادام زمینی و سیب زمینی
- ویتامین D: ماهی چرب، جگر گاو، زرده تخم مرغ و غذاهای غنی شده
اسیدهای چرب امگا 3
اسیدهای چرب امگا 3 چربی‌های ضروری هستند که فرد باید از رژیم غذایی خود دریافت کند. آنها در سلامت قلب و مغز نقش دارند. کودکان مبتلا به ADHD ممکن است سطح چربی‌های امگا 3 را کاهش دهند. برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف بیشتر امگا 3 ممکن است به بهبود متوسط علائم کمک کند.
طبق مصاحبه‌ای که توسط گروهی از سازمان های غیرانتفاعی به نام Understood.org انجام شد، امگا 3 ممکن است توجه، تمرکز، انگیزه و حافظه کاری را در کودکان مبتلا به ADHD بهبود بخشد. با این حال، آنها هشدار می‌دهند که تحقیقات بیشتری لازم است و اسیدهای چرب امگا 3 جایگزین داروهای این اختلال نیستند.
برخی از منابع اسیدهای چرب امگا 3 عبارتند از:
- ماهی های چرب مانند سالمون و تن
- گردو
- دانه‌های چیا
- دانه‌های کتان
غذاهایی که باید محدود شوند یا به طور کلی از مصرف آنها اجتناب کرد
بزرگسالان و کودکان مبتلا به ADHD در صورت محدود کردن یا اجتناب از موارد زیر ممکن است احساس بهتری داشته باشند:
قند
خوردن غذاهای شیرین می‌تواند باعث افزایش گلوکز خون و افت قند خون شود که می‌تواند بر سطح انرژی تأثیر بگذارد. برخی از مراقبان ارتباط بین مصرف قند و بیش فعالی در کودکان مبتلا به ADHD را گزارش می‌دهند.
در حالی که برخی از مطالعات نشان می‌دهد که بین مصرف زیاد شکر و نوشابه های گازدار با شیوع بیشتر تشخیص اختلال عدم تمرکز/بیش فعالی ارتباط وجود دارد، تحقیقات دیگر هیچ ارتباطی پیدا نمی‌کند.
حتی اگر علائم ADHD را بهبود نبخشد، محدود کردن مصرف قند یک انتخاب سالم برای همه است، زیرا ممکن است خطر ابتلا به دیابت، چاقی و پوسیدگی دندان را کاهش دهد.
سایر کربوهیدرات های ساده
شکر یک کربوهیدرات ساده یا تصفیه شده است. سایر کربوهیدرات های ساده نیز می‌توانند به تغییرات سریع در سطح قند خون کمک کنند و افراد باید آنها را فقط در حد اعتدال مصرف کنند.
غذاهای زیر حاوی کربوهیدرات‌های ساده هستند:
- آب نبات
- نان سفید
- برنج سفید
- ماکارونی سفید
- سیب زمینی بدون پوست
- چیپس
- نوشابه های گازدار
- نوشیدنی‌های ورزشی
- سیب زمینی سرخ کرده
کافئین
مقادیر کم کافئین ممکن است برای برخی از افراد مبتلا به ADHD مفید باشد زیرا برخی تحقیقات نشان می‌دهد که می‌تواند سطح تمرکز را افزایش دهد. با این حال، کافئین می‌تواند اثرات برخی از داروهای اختلال عدم تمرکز را تشدید کند، از جمله هرگونه واکنش نامطلوبی که ممکن است فرد تجربه کند.
بزرگسالان مبتلا به ADHD باید مصرف کافئین خود را محدود کنند، به خصوص اگر از داروهای این اختلال استفاده می‌کنند. کودکان و نوجوانان باید به طور کامل از مصرف چای، قهوه و نوشابه خودداری کنند.
افزودنی های مصنوعی
برخی از کودکان مبتلا به ADHD می‌توانند از حذف افزودنی های مصنوعی از رژیم غذایی خود سود ببرند. آکادمی اطفال آمریکا (AAP) توصیه می‌کند که کودکان از این افزودنی‌ها، به ویژه رنگ های خوراکی اجتناب کنند، زیرا می‌توانند علائم این اختلال را بدتر کنند.
افزودنی‌های مصنوعی ممکن است با هورمون‌ها، رشد و نمو تداخل داشته باشند. بسیاری از محصولات بسته بندی و فرآوری شده حاوی رنگ‌های مصنوعی، طعم دهنده‌ها و مواد نگهدارنده هستند، از جمله:
- غلات صبحانه
- آب نبات
- بیسکویت‌ها
- نوشیدنی بدون الکل
- پانچ میوه
- برخی مولتی ویتامین‌های برای کودکان
آلرژنها
برخی از محققان ادعا می کنند که حذف آلرژن های بالقوه،مانند گلوتن، گندم و سویا، می‌تواند تمرکز را بهبود بخشد و بیش فعالی را کاهش دهد. با این حال، از بین بردن این آلرژنها به احتمال زیاد تنها به نفع کسانی است که واقعاً آلرژی یا عدم تحمل دارند. قبل از حذف این غذاها از رژیم غذایی، در مورد آلرژی غذایی با یک پزشک یا متخصص تغذیه صحبت کنید.
