درمان کبد چرب با امگا ۳
ابتلا به بیماری کبد چرب میتواند زمینه را برای بروز بیماریهای قلبی- عروقی فراهم کرده و سلامتی بدن انسان را به خطر بیندازد. متاسفانه امروزه با توجه به مصرف زیاد فست فودها و عدم توجه به تغذیه سالم آمار مبتلایان به کبد چرب روز به روز در حال افزایش است.
حتی به وفور میبینیم که جوانان نیز به کبد چرب مبتلا میشوند و عوارض ناشی از آن را تحمل میکنند. به منظور بهبود کبد چرب حتما لازم است تا تغذیه فرد اصلاح شود و احتمالا داروی کبد چرب مورد استفاده قرار گیرد. در سالهای اخیر مبحثی که در مورد آن مطالعاتی انجام گرفته درمان کبد چرب با امگا ۳ است. ما نیز در این مطلب به این موضوع میپردازیم.
کبد چرب چیست و چند نوع دارد؟
بیماری کبد چرب یک بیماری شایع است که به دلیل تجمع بیش از حد چربی در کبد ایجاد میشود. وجود مقدار کمی چربی در کبد کاملا طبیعی است اما وقتی مقدار چربی از حد معمول فراتر برود، یعنی اینکه فرد به کبد چرب مبتلا شده است. چربی موجود در کبد زمانی مشکلساز میشود که ۵ تا ۱۰ درصد از وزن کبد را تشکیل دهد. کبد چرب بر دو نوع است:
- کبد چرب الکلی: نوشیدن الکل زیاد عامل بروز این بیماری است.
- کبد چرب غیر الکلی: چاقی و دیابت خطر بروز این نوع از کبد چرب را میتواند افزایش دهد. این بیماری به مصرف الکل ارتباطی ندارد و تغذیه ناسالم میتواند در بروز آن بسیار موثر باشد.
کبد چرب
منظور از کبد چرب رسوب چربی (عمدتا تری گلیسیرید ) در کبد است، که اگر در رابطه با مصرف الکل باشد به ان کبد چرب الکلی گفته می شود اما اگر در اثر تجمع چربی در سلول های کبدی باشد به بیماری کبد چرب غیر الکلی شهرت دارد. این بیماری در هر سنی دیده می شود اما بیشتر در بین 40 تا 60 سالگی بیشتر در بین خانم ها شیوع دارد. شیوع این بیماری در جوامع مختلف متفاوت است و با وزن بیمار رابطه مستقیم دارد. با توجه به افزایش چاقی در جوامع مختلف از جمله ایران شیوع این بیماری رو به افزایش است.
در این بیماری استفاده از رژیم غذایی ویژه و افزایش فعالیت های ورزشی و تحرک به عنوان متداولترین و مهمترین روش های کنترل هستند.
حالا پرسش این است که آیا درمان کبد چرب با امگا ۳ امکان پذیر است؟ اجازه بدهید ابتدا در مورد امگا ۳ نیز اطلاعاتی به شما ارائه دهیم.
امگا ۳ چیست؟
پیش از آنکه برایتان در مورد درمان کبد چرب با امگا ۳ توضیح دهیم بهتر از با omega 3 بیشتر آشنا شوید. اسیدهای چرب امگا ۳ چربیهای چند غیر اشباع هستند که عملکردهای مهمی را در بدن انسان انجام میدهند. بدن انسان نمیتواند مقدار امگا ۳ مورد نیاز برای زنده ماندن را فراهم کند. بنابراین اسیدهای چرب امگا ۳ مواد مغذی ضروری به حساب میآیند که از طریق مصرف مواد غذایی باید برای بدن تامین شوند. اسیدهای چرب امگا ۳ سه نوع اصلی دارند:
- EPA، DHA و ALA.
این اسیدها به تمام سلولهای بدن انسان کمک میکنند تا عملکرد خود را به شکل صحیح انجام دهند. در واقع اسیدهای چرب امگا ۳ بخشی از غشای سلولی به حساب آمده و از تعاملات بین سلولها پشتیبانی میکنند. بیش از هر قسمت بدن، سلولهای چشم و مغز هستند که به سطوح بالای امگا ۳ نیاز دارند. علاوه بر این امگا ۳ به بدن انرژی بخشیده و از سیستم قلب و عروق محافظت به عمل میآورند. اما آیا درمان کبد چرب با امگا ۳ هم مقدور است؟
امگا 3 از ترکیبات موثر در کنترل بیماری کبد چرب است که بدن قادر به ساختن آن نیست، پس باید از منابع غذایی مثل روغن ماهی و روغن دانه کتان و … تامین شوند. اسید های چرب امگا 3 می توانند سوخت و ساز چربی در کبد را کنترل کنند و میزان چربی های خون و علایم بیماری کبد چرب مثل درد، ضعف، حساس شدن شکم و حالت تهوع را کاهش دهند.
یک متاآنالیز که نتیجه ۱۰ مطالعه متعدد را منتشر کرد در سال ۲۰۱۶ نشان داد که امگا ۳ به بهبود چربی کبد کمک کرده و همچنین سطح گاما گلوتامیل ترانسفراز، تری گلیسیرید و لیپوپروتئین با چگالی بالا (کلسترول) را بهبود میبخشد. بر این اساس محققان به این نتیجه رسیدند که دوزهای مناسب روغن ماهی ممکن است بتواند کبد چرب را درمان کند.
یک مطالعه معتبر دیگر در سال ۲۰۱۹ نیز درمان کبد چرب با امگا ۳ را در کودکان و بزرگسالان مورد تائید قرار داد. در این مطالعه توضیح داده شد که اگرچه در بیماریهای کبد چرب الکی و غیر الکلی چربیهای اشباع شده و تک غیر اشباع زیاد هستند اما سطح اسیدهای چرب امگا ۳ پایین است. کمبود امگا ۳ در بدن میتواند با التهاب، استرس اکسیداتیو و فیبروز در کبد مرتبط باشد. بنابراین اگر سطح امگا ۳ با خرید قرص امگا ۳ یا مصرف منابع حاوی این ماده مغذی در بدن را افزایش دهیم ممکن است بتوانیم در بهبود کبد چرب گامی موثر برداریم.
دیگر خواص امگا-3 در حفظ سلامتی بدن
اسیدهای چرب امگا 3 تاثیرات مثبتی بر بسیاری از بیماری های متابولیک دارند. اسیدهای چرب امگا 3 با کاهش فشار خون، کاهش سطح چربی های خون (کلسترول) و اثرات ضد پلاکتی(جلوگیری از انعقاد خون) تاثیرات مثبتی بر حفظ سلامت قلب و عروق دارند. همچنین، امگا-3 با داشتن تاثیرات ضد التهابی باعث کاهش التهاب و درد در مفاصل می شود و امروزه دارای اثرات مفید بر کاهش علایم بیماری آرتروز (سایدگی در مفصل) است.
محصول امگا فلکس هلث برست حاوی 1000 میلی گرم روغن ماهی و غنی از اسیدهای چرب امگا 3است و می تواند اثرات مفیدی بر سلامت کبد، قلب و عروق و مفاصل داشته باشد. این محصول به شکل کپسول ژلاتینی و در بسته های 60 عددی تهیه شده است
دانستید که درمان کبد چرب با امگا ۳ در چندین مطالعه گوناگون مورد تائید قرار گرفته است. اکنون سوالی که به وجود میآید این است که چه مقدار امگا ۳ بخوریم؟ عاملی که تعیین مقدار دقیق را دشوار میکند این است که تنها مقادیر ALA است که به طور دقیق مقدار توصیه شده آن را میدانیم.
در متاآنالیز مربوط به ۱۰ مطالعهای که در سال ۲۰۱۶ صورت گرفت، مقادیر متفاوتی از EPA و DHA در هر یک از مطالعات توصیه شده بود. مثلا در یک مطالعه دوز ۴ گرم امگا ۳ در روز با تقسیم ۴۶% EPA و ۳۸% DHA تجویز شده بود و در مطالعهای دیگر دوز روزانه ۸۳۰ میلیگرم امگا ۳ با تقسیم ۵۶.۶% EPA و ۲۸.۹% DHA. بنابراین مقدار دقیق توصیه شده برای ای پی ای و دی اچ ای هنوز به طور دقیق مشخص نیست.
با نتیجهای که از بررسی ۷ مطالعه میتوان گرفت میانگین دوز توصیه شده برای اسیدهای چرب امگا سه ۲.۷ گرم در روز بود. دقت داشته باشید که میانگین دوره درمان نیز حدود ۶ ماه در نظر گرفته شده بود.
چگونه سطح امگا ۳ را در بدن خود افزایش دهیم؟
حالا که درمان کبد چرب با امگا ۳ به نظر معقول و منطقی میرسد بهتر است با منابع این ترکیب مغذی بیشتر آشنا شوید و مصرف غذاهای سرشار از اسیدهای چرب omega3 را بیشتر در رژیم غذایی خود جای دهید. این مواد غذایی عبارتند از:
- ماهیهای چرب آبهای سرد مثل سالمون، ماهی تن و شاهماهی.
- آجیل
- دانههایی مثل چیا
- روغنهای گیاهی مثل بذر کتان و سویا
- و دیگر مواد غذایی غنی شده با امگا ۳
دیگر راهها برای درمان کبد چرب
به جز راه درمان کبد چرب با امگا ۳ روش دیگری هم وجود دارد؟ حقیقت این است که هیچ دارویی به طور خاص برای درمان کبد چرب وجود ندارد. حتی در مورد درمان کبد چرب با امگا ۳ نیز نیاز به تحقیقات بیشتری وجود دارد. اما پزشکان میتوانند به شما در مدیریت این بیماری کمک کرده و عوامل تاثیرگذار در این بیماری را کاهش دهند. جهت درمان بیماری کبد چرب شما باید تغییراتی را در سبک زندگی خود ایجاد کنید:
- به شدت از نوشیدن الکل بپرهیزید.
- اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کاهش داده و آن را در مقدار ایدهآل حفظ نمایید.
- برای کنترل دیابت، کلسترول و تری گلیسیرید ، اگر پزشک به شما دارویی داده آن را مصرف کنید.
- منابع ویتامین E را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
در نگاه اول شاید درمان کبد چرب با امگا ۳ برایتان عجیب باشد. اما چنانچه در این مقاله شرح دادیم در چندین مطالعه مختلف این موضوع تائید شده است. با بروز بیماری کبد چرب اگرچه سطح چربیهای مضر در بدن افزایش مییابد اما سطح امگا ۳ که جزء چربیهای خوب به حساب میآید همچنان پایین است. برای اینکه سطوح اسیدهای چرب امگا ۳ را در بدن افزایش دهید باید از منابعی همچون ماهیهای چرب استفاده کنید. همچنین میتوانید قرص امگا ۳ بخورید تا زودتر به نتیجه مطلوب برسید. آیا فکر میکنید در رژیم غذایی شما به اندازه کافی امگا ۳ وجود دارد؟