هیچ کس دوست ندارد که دچار حالت تهوع شود، به خصوص زمانی که یک وعده غذایی واقعاً خوب را تمام کرده باشد. اما اگر در عرض چند دقیقه یا چند ساعت پس از صرف غذا احساس تهوع دارید، این میتواند نشانه شرایط پزشکی دیگری باشد که در بدن شما رخ داده است.
در این مقاله قصد داریم برخی از دلایل ایجاد حالت تهوع بعد از صرف غذا و اقداماتی که میتوانید برای کاهش علائم خود انجام دهید را مشخص کنیم.
چرا ممکن است بعد از صرف غذا دچار تهوع شوید؟
موقعیتهای زیادی وجود دارد که باعث ایجاد حالت تهوع میشود و این میتواند تشخیص علت دقیق آن را دشوار کند. برخی از علل شایع میتواند مربوط به استرس، آلرژی غذایی، مسمومیت غذایی، عوارض جانبی ناخواسته داروها، مصرف بیش از حد مکملها یا ویتامینها و یا بارداری باشد. بیماری کیسه صفرا، کبد یا لوزالمعده، یا دیابت و اختلالات تیروئید نیز میتواند در ایجاد احساس بیماری پس از خوردن غذاهای مورد علاقه شما نقش داشته باشد.
در اینجا دوازده دلیل برای این اتفاق ذکر شده است.
1. عفونت ویروسی یا باکتریایی
اگر به یک عفونت ویروسی یا باکتریایی مبتلا شده باشید، از کل بدن شما عبور خواهد کرد. در این صورت ممکن است بلافاصله بعد از صرف غذا، حالت تهوع داشته باشید که معمولاً بین 24 تا 48 ساعت طول میکشد، اما احتمالاً علائم دیگری مانند تب، دردهای عضلانی و درد مفاصل را نیز تجربه خواهید کرد.
عفونتها به طور کلی کل بدن شما را تحت تأثیر قرار می دهد. این به سرعت اتفاق میافتد و معمولاً خود به خود از بین میرود.
2.مسمومیت غذایی
شما میتوانید با مصرف غذای فاسد واکنش فیزیکی داشته باشید. اگر غذاهایی مانند گوشت یا محصولات لبنی را برای مدت طولانی نگهداری کنید، یا غذای شما توسط کسی که غذا را آماده میکند، به درستی آماده نشود و یا آلوده شده باشد، این اتفاق خواهد افتاد. مسمومیت غذایی به طور ناگهانی شروع میشود. خوشبختانه، حالت تهوع ناشی از مسمومیت غذایی نیز خود به خود برطرف میشود.
توجه به این نکته ضروری است که استفراغ یا اسهال همیشه در برخی شرایط چیز بدی نیست. این روش بدن برای خلاصی از شر عوامل آزاردهنده مانند عفونت، سموم و چیزهای دیگر، قبل از جذب است.
3. آلرژی غذایی
آلرژیهای غذایی بر روی افراد مختلف تاثیر متفاوتی میگذارد. در بیشتر موارد، اولین باری که آلرژی غذایی را تجربه میکنید، ممکن است علائم خفیفی داشته باشید. بعد از آن هر برخوردی میتواند بسیار سریعتر تشدید شود و واکنش شدیدتری ایجاد کند. برخی از نمونههای علائم واکنش آلرژیک عبارت از بثورات پوستی یا کهیر، احساس سرماخوردگی، افت فشار خون، افزایش ضربان قلب و تورم چشمها و گلو علاوه بر حالت تهوع یا بدون آن هستند.
4. استرس و اضطراب
بدن شما میتواند واکنشهای فیزیکی به استرس و اضطراب نشان دهد، حتی اگر این استرس و اضطراب مدت زیادی طول کشیده باشد. دلیلی که ممکن است علائم فیزیکی مانند حالت تهوع را تجربه کنید این است که واکنش “جنگ یا گریز” مغز شما شروع میشود و تعداد زیادی هورمون در جریان خون شما ریخته میشود که بدن را مجبور به واکنش میکند. همه سطوح مختلفی از این آستانه تحمل را دارند.
فرض کنید دو نفر در حال تماشای یک فیلم هستند. یک نفر از فیلم های ترسناک لذت می برد، اما فرد دیگر وحشت دارد. هورمونهای استرسی که فعال میشوند، بین این دو نفر متفاوت است. یکی میتواند افزایش ضربان قلب یا سایر تغییرات فیزیکی مانند حالت تهوع را تجربه کند، در حالی که دیگری به سادگی از فیلم لذت می برد.
5. رفلاکس اسید
شما میتوانید مدت کوتاهی پس از صرف غذا دچار سوزش معده شوید، به خصوص زمانی که غذاهای تند یا یک وعده غذایی چرب یا سنگین می خورید. این احساس سوزش در قسمت بالای قفسه سینه و گلو نیز گاهی اوقات میتواند باعث تهوع شود.
رفلاکس اسید به این دلیل اتفاق میافتد که مقدار زیادی اسید معده وجود دارد که به مری شما پاشیده میشود و در آنجا باقی میماند. برای بسیاری، این طبیعی است و نشانهای از شرایط بالینی نیست. بیماری ریفلاکس معده به مری یا GERD زمانی است که مری شما در اثر قرار گرفتن بیش از حد در معرض اسید معده آسیب می بیند که منجر به تحریک مزمن، التهاب، زخم و موارد دیگر میشود.
6. سندرم روده تحریک پذیر
گاهی اوقات، رودههای شما آنطور که نیاز دارند، حرکت نمی کنند. اگر سندروم روده تحریک پذیر (IBS) دارید، ممکن است مشکلاتی در حرکت مدفوع از طریق روده داشته باشید. ممکن است خیلی سریع یا کند حرکت کند حتی اگر روده بزرگ شما از نظر ساختاری طبیعی باشد.
اگر سندرم روده تحریک پذیر شما در حال پیشرفت باشد و مدفوع شما در روده بزرگ ذخیره شود، حالت تهوع میتواند بدتر شود زیرا چیزی که کاهش نمی یابد، در نهایت به این شکل ظاهر میشود.
یک راه برای تشخیص IBS این است که از خود بپرسید درد از کجا می آید. اگر به قفسه سینه یا گلو برسید، ممکن است رفلاکس اسید معده داشته باشید. اما اگر دست به ناف خود بزنید و در د را در آنجا احساس کنید، ممکن است مشکل روده شما باشد.
7. پرخوری
معده شما فقط میتواند تا حدی از غذا را نگاه دارد. هنگامی که معده شما پر باشد و به خوردن ادامه دهید، حالت تهوع خواهید داشت. پرخوری میتواند زمانی رخ دهد که تنها از لحاظ روانی نیاز به صرف تنقلات داشته باشید. به جای اینکه وقتی گرسنه هستید غذا بخورید، از روی عادت، از روی کسالت یا در حین انجام چند کار، تمایل دارید به سراغ تنقلات و چیزهای دیگر بروید.
زمانی که ما سبک زندگی پرمشغلهای داریم، حواس پرتی زیادی ایجاد میشود، به طوری که افراد بیشتر و بیشتری در حال حرکت به چیزهایی دست میزنند و ما نمیتوانیم تشخیص دهیم چه میخوریم، چه زمانی میخوریم یا چقدر میخوریم.
شما میتوانید با رعایت یک برنامه روتین و اختصاص زمانی برای مصرف وعدههای غذایی منظم در صورت امکان از این امر جلوگیری کنید.
8. داروها
برخی از داروها مانند داروهای عصبی، داروهای ضد تشنج، داروهای دیابت و داروهای تغییر خلق و خو میتوانند بر اشتهای شما تأثیر بگذارند و در نهایت منجر به حالت تهوع شوند. سایر داروهای رایجی که باعث حالت تهوع میشوند، مخدرهای مبتنی بر مواد افیونی و سایر داروهای مسکن هستند.
9. دیابت
داشتن قند خون خیلی بالا یا خیلی پایین میتواند باعث تهوع شود. اما اگر سابقه طولانی دیابت داشتهاید، حتی اگر به خوبی کنترل شده باشد، میتوانید به آنچه که گاستروپارزی مرتبط با دیابت نامیده میشود، مبتلا شوید. این بدان معنی است که معده شما آنطور که باید کار نمیکند و حرکت نمیکند و هضم غذا میتواند یک روند کند باشد.
10. بیماری کیسه صفرا
شما میتوانید از کیسه صفرا به خاطر توانایی صرف همه آن غذاهای چرب که دوست دارید، تشکر کنید. صفرای ایجاد شده توسط کبد، در کیسه صفرا ذخیره میشود. سپس کیسه صفرا برای تجزیه غذاهای چرب، صفرا را آزاد میکند. هنگامی که بیماری کیسه صفرا دارید، این فرآیند مهم میتواند مختل شود و منجر به حالت تهوع و سایر علائم شود.
اگر به بیماری کیسه صفرا مبتلا هستید، ممکن است 15 تا 20 دقیقه پس از صرف غذا حالت تهوع را تجربه کنید و به طور کلی با درد شکم، اسهال، تغییر رنگ مدفوع و گاهی کاهش وزن غیرقابل توضیح همراه است.
11. پانکراتیت
این وضعیت میتواند در نتیجه سنگ کیسه صفرا، مصرف الکل، اختلالات خود ایمنی و دلایل دیگر رخ دهد. لوزالمعده، با ایجاد آنزیمهایی برای تجزیه غذا در هر بار غذا خوردن کار میکند، اما اگر پانکراس شما ملتهب یا آسیب دیده باشد، ممکن است آنزیمهای کافی برای انجام کار ایجاد نکند.
اختلالات پانکراس میتواند منجر به درد شکمی، حالت تهوع، اسهال و کاهش وزن غیرقابل توضیح شود.
12. ایسکمی مزانتریک مزمن
این بیماری که به عنوان سندرم ایسکمیک روده نیز شناخته میشود، زمانی ایجاد میشود که جریان خون به اندامهای گوارشی شما مختل شود. این میتواند ناشی از تجمع پلاک در شریانها یا سخت شدن شریانها و همچنین فشار خون پایین طولانی مدت، التهاب شریانی و موارد دیگر باشد.
افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند، افرادی هستند که سن بالاتری دارند و سابقه سیگار کشیدن، کلسترول بالا یا سایر اختلالات عروقی مانند بیماری عروق کرونر یا بیماری عروق محیطی دارند.
چگونه حالت تهوع بعد از غذا خوردن را متوقف کنید؟
مصرف کراکرهای نمکی، مقادیر کمی زنجبیل و استراحت، اینها همه چیزهایی هستند که مدیریت محافظه کارانه احساس حالت تهوع است. شما نباید سعی کنید خودتان را درمان کنید یا کارهای زیادی انجام دهید، اما اگر احساس خوبی ندارید، کارهای کوچکی وجود دارد که میتوانید برای کاهش این احساس انجام دهید.
مهمترین کاری که میتوانید انجام دهید این است که خود را هیدراته نگه دارید و استراحت کنید. بعلاوه، شما باید زمان احساس تهوع، عواملی که باعث آن شده است، مدت زمان ماندگاری آن و چه چیزی باعث بهبود آن شده است را کنترل کنید. همه اینها اطلاعات مهمی است که میتواند به پزشک شما در تعیین تشخیص کمک کند.
اگر این احساس دوباره عود میکند یا به خودی خود بهبود نمییابد یا برطرف نمیشود، طبیعی نیست و باید آن را بررسی کنید.